internet – IKTeroak

Esteken iraungitzea

Urte asko daramat Delicious erabiltzen. Nik esango nuke duela ia hamarkada bat, interneten gertatu zen iraultzaren aintzindaria izan zela Delicious eta, erabat ziur ez banago ere, esango nuke sarean erabiltzen hasi nintzen lehenengo aplikazioa izan zela. Web 2.0 delakoaren inguruan ikastaroak eman izan ditudanean Delicious-ek beti izan du leku bat. Informazioa kudeatzeko eskaintzen zituen aukera desberdinak aurkezten nituenean ikastaro hauetan, gehienak txundituta geratzen ziren Delicious-ek ematen zituen aukerekin. Blog honetan Delicious-en inguruko hainbat esperientzien berri eman izan dugu ere, Deliciousen gordetako gogokekin sortutako albiste buletin automatikoa edo antzeko interesak dituzten erabiltzaileekin norberaren jarraitzaile sarea nola zabaldu esate baterako.

Egun Delicous-etik datorkidan informazioa jarraitzen du izaten nire informaio iturrietatik garrantzitsuenetakoa. Baliagarria kontsideratzen dudan informazioaren ehunekoa neurtzeko modurik egongo balitz, nik esango nuke bertatik jasotzen dudanak izango lukeela ehunekorik altuena. Ezin dut gauza bera esan, ordea, informazio gordailu bezala baloratu behar dudanean. Urteak pasatu ahala, bertan gordetzen joan naizen esteka kopurua handitzen joan den heinean (une honetan 5667 esteka ditut gordeta), geroz eta zalantza gehiago sortzen joan zaizkit bertan gordetako informazioak izan dezakeen baliagarritasunaren inguruan.

Nire uneko ezagutza beharretarako gordeta ditudan esteketatik zenbat dira baliagarriak?: nire ibilbide profesional zein pertsonalean izan ditudan ikaskuntza beharrak aldatuz joan dira denborarekin. Garai batean lehentasuna zena niretzat gaur ez da hainbeste. Gogoan dut blogarekin hasi nintzenean WordPress-en inguruko informazio asko kontsultatzen nuela, foro asko bisitatzen nituen eta trikimailu asko probatzen nituen esku-artean nituen blogetan. Orain, ordea, WordPress-en inguruko ezagutza zabaltzea ez da lehentasun bat niretzat. Zertarako balio du orduan gordetako guztiak?
Gordetakoak kontsultatu beharko banitu gaur, bertatik zenbat informazio izango litzateke esanguratsua gaur?: 2007tik hona, adibidez, Ubunturen inguruan gauza asko gordetzen joan naiz. Baliteke gaur egun, ditudan zeregin berriak direla eta, Ubunturi lotutako informazioa niretzat hain kritikoa ez izatea baina oraindik gertutik jarraitzen dudan kontu bat da. Batzuetan joan behar izan dut gordeta ditudan esteketara, kontsulta bat egitera. Eta jabetu naiz bertan gordetakoak ez duela gehiegirako balio, izan ere, hain azkarra izan da Ubunturen garapena ze gordetako informazioak galdu du izan zezakeen aplikagarritasun guztia.
Gordeta ditudan esteketatik zenbat jarraitzen dute gaur “bizirik”?: gertatu izan zait, behin edo behin, gordetako informazioa kontsultatzera joan (azkenekoa, balorazio matrizeen inguruan gordeta nituen esteka batzuekin gertatu zitzaidan) eta esteka hauek “hilda” egotea, alegia, ez dute inora eramaten. Gordetako informazio hura, beraz, galdu dut, dagoeneko ez dago.

Lehenengo bi galderetan gertatzen dena kuantifikatzea, neurtzea, ez da erraza baina aurkitu dut modu bat, hirugarrenean datorrena zenbakiekin adierazita jasotzeko. Google Plus-en Victor Ruiz-en artikulu hau irakurri nuen aurrekoan (erdaraz ere idatzita dauka). Bertan, Fernando Tricas-en artikulu bat aitzakia bezala hartuta, Delicious-en “galduta” ditugun esteka kopurua neurtzeko metodo interesgarri bat proposatzen du. Nik ere jakin nahi izan dut zein den gordeta ditudan esteken egoera, zenbat dauzkat jada galduta eta zenbat mantentzen diren oraindik bizirik. Horrela, Victor-ek Python-en garatu dituen bi script-ak jaitsi ditut, exekutatu ditut eta azpian daukazue lortu dudan grafikoa:

Kopuru zehatzak ikusi nahi badituzue hementxe daukazue zenbakiekin antolatutako kalkulu orria. Deigarriena iruditu zaidana da duela bospasei urte gordetako hiru loturetatik ia bat galduta dauzkadala. Bizpahiru urte atzera egiten badut esteken %10 gutxi gorabehera hilda ditut. Ez dakit zuei zer iruditzen zaizuen baina niri askotxo iruditu zait hain denbora gutxirako. Baliteke hainbat kasutan honek garrantzia gehiegirik ez izatea. Baina beste batzuetan ondorio inportanteak izan ditzake esteken galera honek. Interesgarri da kontu honen inguruan Fernando Tricas-ek ematen duen Egiptoko iraultzaren inguruko adibidea. Zenbateraino dauka internet-ek memoria historikoa? Zenbateraino dira baliagarriak Delicious bezalako tresnak (edo, orokortuz, internet bera, informazio plataforma bezala) gertakizun historikoen ebidentzien gordailu bezala? Hausnarketarako gai interesgarria iruditu zait.

Script biek bueltatutako datuak hain txukun antolatuta edukita (nire kasuan denbora asko behar izan dute nire delicious-eko segurtasun kopiatik datu guztiak ateratzeko) pentsatu dut interesgarria izan litekeela ere, nire Delicious-eko jardunaren bilakaera grafikoki azaltzea. Eta lortu dudanak aurretik nuen susmoa berresten du, alegia, poliki-poliki geroz eta gutxiago erabiltzen ari naizela Delicious.

Ez dakit nire kasu partikularra izango den bakarrik edo nire joera zerbait orokorra den Delicious-eko beste erabiltzaileen kasuan. Hala balitz, orain hobetoxeago ulertzen dut zer dela eta Yahoo!-k saldu zuen Delicious duela hilabete batzuk.

Jokin in Googleland: zalantzak eta errezeloak

Onartu behar dut nire harremana sare sozialekin nahiko xelebrea dela. Gaurdaino arrakastatsuenak izan diren sare guztiak probatu ditut baina beti topatzen dut arrazoiren bat sare horien eta nire arteko harremana eteteko. Garbi dago arazoa ez direla sareak, arazoa ni naiz 😉

Facebook izan da gutxien erakarri nauena. Hasiera hasieratik izan nituen errezeloak Facebook-en inguruan. Ez zitzaizkidan batere gustatu Internet zabalean, mini-Internet itxi eta opako bat sortzeko Zuckerberg-ek zituen intentzioak. Ez nuen “walled garden” batean murgilduta pasatu nire bizitza digitalaren zati handi bat. Beraz, kontua ireki eta gutxira istea erabaki nuen. Kontua isteko jarritako trabak nolakoak ziren egiaztatu nuenean, alde egiteko gogoa oraindik nabarmenagoa izan zen. Denborarekin, Facebook negozio politikaren xehetasunak sakonago ezagutzen joan naiz eta oso garbi izan dut ez nintzela berriro bertara bueltatuko.

Twitter-en denbora gehiago egin nuen. Denbora nahikoa izan zen konturatzeko hor ere ez nintzela gustura sentitzen. Hasiera batean ez nuen irizpide konkreturik izan nor jarraitu eta nor ez erabakitzeko. Baina ikusita bertan zenbat denbora pasatzen nuen eta zeinen kaxkarra zen denbora horri ateratzen nion etekina, erabiltzaileak arreta gehiagorekin esleitzen joan nintzen; batzuei jarraitzeari utzi nien, erabiltzaile berria jarraitzeko irizpideak zehaztu nituen eta informazioa hobe antolatzeko zerrendak sortu nituen. Baina, hala eta guztiz ere, ez nuen lortu trankiloa hartzea:

Erabiltzaile bat baino gehiagorekin, aldi berean, taxuzko eztabaida bat eramatea ezinezkoa egiten zitzaidan, karaktere kontua eta iruzkinen dispertsioa zirela eta.
Erabiltzaileak iragazita ere, funtsik gabeko informazioak nire denboraren zati handiegia kentzen zidala iruditzen zitzaidan eta, bestalde, balekoa zena irakurri eta ondoren erabiltzeko denborarik ez nuela ikusten nuen.
Informazio iturri desberdin ugari nituela uste banuen ere, denborarekin sentitzen nuen beti nenbilela informazio berdinaren inguruan bueltaka: iritzi dibergenteak, gehiengoak erabakitzen duen iritzien aurkako posturak… faltan botatzen nituen
Protagonismoa nagusiki bilatzen duten erabiltzaileak, buenrollismo exajeratua, juizio paraleloak… ez nituen gustuko.

Bitarte honetan Friendfeed erabiltzen aritu naiz, oso gustura. Beti esan dut niretzat informazioa kudeatzeko tresnarik hoberenetakoa dela, bera baino arrakastatsuagoak diren sare sozial gehienen gainetik. Horren seinale nabarmena da gorantz doan Google Plus sare berriak Friendfeed-ek dituen aukera asko kopiatu izana.

Horregatik eta ikastolan erabiltzen ari garen Yammer sarearekin antza handia duelako, Google Plus bila nenbilen sare definitiboa izango zela pentsatu nuen, nahiz eta tresnak oraindik hobekuntza dezente behar dituen.

Poliki-poliki geroz eta erabiltzaile gehiago ari dira euren stream-a eguneratzen (nire zirkuluetan, behintzat, erabiltzaile askoren jarduna biziki piztu da azken bi asteotan), pixkanaka-pixkanaka eztabaidak sortu eta iritzi trukaketa aberasgarriak agertzen hasi dira… eta pittinka-pittinka ere zeintzuk diren Google-en asmoak azaleratzen joan dira. Eboluzioa nolakoa izango den oraindik ikusteke badago ere, Google-ek azken egunetan egin dituen mugimenduak nire kezka eta errezeloak piztu ditu.

Google Readeri egindako aldaketak, adibidez, ez zaizkit gustatu. GReader-eko informazioa nahi dugunarekin nahi dugun bezala partekatzeko aukera kendu egin dute aplikazioari egin dioten azkeneko eguneraketan. Orain gure RSS jarioetatik jasotako informazioa erabiltzaile jakin bat edo erabiltzaile talde jakin batekin partekatu nahi badugu, derrigorrez erabiltzaile horiek Google Plus-en egon behar dira (zorionez, “Send To” aukerarekin sarrerak beste zerbitzu batzuetan partekatzeko aukera erabilgarri jarraitzen du). Erabaki honekin, Google-ek gu eta gure lagunak Google Plus erabiltzea derrigortu nahi gaitu. Honek kritika ugari eragin ditu GReader-eko erabiltzaile komunitatean eta ni ere hauekin bat egiten dut (horrelakoetan gertatzen den moduan, bestelako iritziak ere bota dira sarean)
Erabaki hau hartu eta handik gutxira, Google in Google+ izeneko blog sarrera batean, bi berrikuntza aurkezten ditu Google-ek. Horietako bat Chrome-rako gehigarri bat da; honekin “+1” egin daiteke irakurtzen ari garen edozein web orriren gainean eta, horrela, Google Plus-en partekatuta geratzen da. Kontu teknikoetan oso jantzia ez banago ere, ulertu dudanagatik badirudi gehigarri honek gure segurtasuna eta pribatutasuna kolokan jartzen dituela. Eskertzekoa bada ere Google Team-eko arduradunen erreakzio azkarra eta arazoa konpontzeko hartutako konpromisoa, Facebook-en “Like” botoiarekin izandako kontu berdinak ez ote ditugun izango ere “+1” horrekin kezkatzen hasita hasita nago.
Blog sarrera horretan zetorren bigarren berrikuntza zera zen: YouTubeko bideoak Google Plus-etik atera gabe bilatu eta partekatzeko aukera txertatzea. Botoi txiki bat erantsi digute leihoaren eskuinaldean, oso modu diskretuan, baina era berean oso erosoa (onartu beharra dago) edozein bideo YouTuben bilatu eta gero Google Plus-en partekatu nahi badugu. Horrela, Google-ek arrazoi berri eman digu Google Plus-etik atera beharrik ez izateko. Eta noski, erabaki honen jarraipena zein izan daitekeen ulertzea ez da oso konplikatua, ikustea besterik ez dago eskuineko irudia edo azpiko hiru irudien sekuentzia. Bai, badakit horrelakorik oraindik ez dutela garatu, Google Plus-eko erabiltzaile batek disenatutako mockup bat besterik ez da. Baina ez dut uste denbora gehiegi pasatuko denik Google Music edo Google Maps bezalako zerbitzuak Google Plus-en integraturik izateko. Horrela, Facebook-ek Spotify-rekin egin duen moduan, Google-ek oso erraza dauka Google MusicGoogle Plus-ekin lotu eta lehenengoan dituzun abestiak bigarrenean zure lagunekin klik gutxi batzurekin partekatzeko, dagoeneko YouTubeko bideoekin egiten dugun moduan. Edota lagunekin geratu zarela bazkaltzeko eta jatetxearen kokapena eurekin partekatu nahi duzula? Arazorik ez! Google Plus-etik irten gabe Maps-eko kokapen bat beraiekin partekatzea di-da batean egingo duzu. Horrela, konturatu gabe, Google-en tresna guztiak Google Plus-en uztartzen dituztenean ez dugu arrazoirik edukiko sare horretatik irteteko, izan ere, eskura izango dugu klik gutxitan beharko dugun guztia.
Atzo bertan Google+ Pages jarri zuten martxan. Orain arte Google ez du publizitaterik sartu bere sarean. Baliteke mugimendu honekin gauzak desberdinak izatea hemendik aurrera. Egia da ez zaudela derrigortuta enpresa baten jarraitzaile egitea baina egia da, baita ere, bizi garen informazio burbuila pertsonal honetan zaila dela zure zirkuluek kontsumitzen duten informaziotik ihes egitea. Beraz, ez nintzateke harrituko hemendik gutxira hainbat enpresen albisteak nire stream-ean topatzen hasiko banintz. Eta hau ere, ez dut gustuko.

EGUNERAKETA – 2011/11/09: onartu behar dut gustatu zaidala nola konfiguratu dituzten Google+ Pages, gure stream-a publizitatez josita agertzea saihesteko.

Ezin da ukatu azken hamarkada honetan Google-ek aplikazio bikainak garatu dituela. Lan handia egin du mota eta formatu guztietako informazioa sarera igo eta modu erraz batean erabili eta partekatu ahal izateko. Erabiltzaile asko irabazi ditu garatu dituen produktuen kalitate onari esker: ni naiz horietako bat. Garatu dituen produktuen kalitateari esker eta sarean eraman duen filosofiari esker, erabiltzaileon fidelizazioa eta babesa lortu du, nirea lehenengoa. Eta orain, fidelizazio horretaz baliatuta, ia konturatu gabe, jarraitzaile guztiak Google Plus-erantz biderantzen ari da.

Hortxe, Google Plus-en, Google-ek sarean zehar sakabanatuta dituen “atrakzio” zoragarri eta eder guztiak bildu ditu (edo biltzera doa) eta badirudi bere asmoa dela bertatik ateratzeko beharrik ez izatea. Horretarako bere zerbitzuetan jasota daukagun informazio guztia “Googleland” berri honetan zabaldu eta partekatzea esperientzia sinplea bihurtzea du helburu, bertatik atera gabe orduak eta orduak egin ditzagun.

Oraindik ez daukat garbi norantz joko duen Google-ek bere sare sozial berri honekin baina azkeneko zantzuen arabera ni behintzat baditut kezkatuta egoteko arrazoiak. Ez dut nahi langaz betetako Internet baten partaide izan, berdin dit Jediak edo Sithak badira ere.

Erabaki bat hartu baino lehen adi egon beharko gara Google plus-en bilakaerari.

Pentsamedu kritikoa

Batxilergoko irakaslea izanik, urtero esan behar izaten diet agur ikastolako ibilbidea amaitu duen ikasle promozio bati. Urtero pentsamendu berdina izaten dut: etorkizunerako ondo prestatuta irtengo ote dira? Lehen ikasleak zakuan gordeta zeramatzan edukiak aurrerantzean behar bezala moldatzeko nahikoak izango ote ziren galdetzen nion nire buruari. Duela urte batzuetatik hona beste gauza batzuk kezkatzen naute gehiago.

Gure Hezkuntza Proiektuaren 1.3 atalean zera esaten dugu:

Ikasle erantzule eta arduratsuak izan daitezen arduratzen da ikastola.

Eta zinez horretan ahalegintzen garela baina bada zerbait erabat ondo egiten ez duguna, edo hala iruditzen zait niri behintzat. Badakit goiko notatxoan agertzen den helburu hori ezin dela utzi bakarrik ikastolaren esku, familak eta gizarteak zer esan handia daukala horretan ere. Baina, gure ikasleek ikastolan 30 ordu baino gehiago egin ondoren, itxuarena egitea izango litzateke gai hortan gure erantzukizuna onartuko ez bagenu.

Arazo global honen atzean badago bereziki puntu bat kezkatuta naukana, izenburuan idatzita datorrena, hain zuzen ere. Uste dut ez diogula gai horri behar bezala heltzen. Ikastolako eremuan ikasleek jasotzen duten informazioa oso bideratuta dator: ikastolako lau pareten barruan ikasleek kontsumituko duten informazioa “latan” sartuta dago eta “jan” ere irakaslearen goilaratik jaten dute. Tira, errealitate hori ez da bakarrik gurea, nik neuk ere horrela “jaten” nuen herriko institutura joan nintzenean eta garbi dago, hezkuntza eredua horrelakoa izan dela aspalditik. Gure ikastolan internetera irtetzea librea da, ez daukagu iragazirik jarrita, ez daukagu debekatutako webgunerik ezarrita. Nohizbehinka, ikasleak kanpora irten nahi izaten dute, ikastolako lau pareten artetik mundu birtual askera eta hortxe ibiltzen gara, irakasle eta zaintzaileak non eta zertan dabiltzan jarraitzen eta, beharrezkoa denean, gure hezitzaile lana aurrera eramaten. Baina, egia esan, orain arte behintzat, nahiko gauza anekdotikoa izaten da.

Baina ikastolako ateetatik ikasleak atera bezain pronto, egoera zeharo aldatzen da. Ez dut denbora gehiegi behar izaten bazkaldu edo etxekolanak egin eta ordenagailua pizteko. Eta hortxe ditugu bederatzi, hamar… urtetik gorako ikasleak interneteko maremagnumean murgilduta, etengabeko informazio uholde baten aurrean, batzuetan bakarrik, gehienetan ondoan eserita dauden beste lagunekin, ia beti pantailaren beste aldean dituzten lagun birtualekin. Gurasook badakigu zer gai diren gure haurrak informaziora heltzeko, harrotu egiten gara askotan aurkitzeko gai ez garen gauza asko gure seme-alabek aurkitzen dutenean. Lagunen arteko informazio fluxua etengabekoa izaten da; honek hari YouTuben aurkitu duen azkeneko bideoa, hark honi ikastolako ikasle bati egindako iseka jasotzen duen argazkia.

Nola interpretatzen du hamar urteko haur batek sarean aurkitutako bideo pornografiko bat? Zer ulertzen du, zer imajinatzen du?
Nola interpretatzen du hamabi urteko ume batek sare-sozial bat? Nola jokatzen du bertan jasotzen dituen informazio eta hauek sortzen dioten estimuluen aurrean? Nola ulertzen du lagun kontzeptua sareetan? Zer imajinatzen du sareko timeline-a etengabe korritzen iksuetn duenean?
Nola interpretatzen dute nire hamazazpi urteko ikasleek Sinde legea eta honek euren bizitza digitalean duen eragina? Zer ulertzen dute pirateriari buruz? Zer imajinatzen dute dela kanona? Inporta al zaie?

Eta nola interpretatzen dugu irakasleok hori guztia? Zer ulertzen dugu hori ikusten dugunean? Nola jokatzen dugu honen aurrean?

Ikastola ezin da egon ikasleak ikastetxetik kanpo bizi duen errealitate horri bizkarra ematen, hori garbi dago. Baina, tamalez, akziora bakarrik pasatzen gara arautegia aplikatu eta disziplina neurriak hartzeko. Ez gaude prestatuta informazio uholde horren aurrean ikasleek behar duten kritikotasun eta heldutasunarekin hezteko. Kanpotik barrura datozkigu arazoak baina ez gara gai irtenbide hezitzaileak barutik kanpora eskaintzeko, ikastolatik gizarteram gure funtzio sozialak eskatzen duen bezala.

Gure ikasleen pentsamendu krtikoa garatzea gure ardura da. Informazioaren maremagnumean bidea bilatzen erakustea gure ardura da. Eredu zaharrek ez dute balio dagoeneko (oker ez banago, gure ikasleek iruzkin kritikoak batxilergoan egiten dituzte lehenik), modu berriak imajinatu/martxan ipini behar ditugu.

Azpian uzten dizuet pentsamendu kritikoa zer den azaltzen duen bideo bat. Azpitituluak erdaraz ditu. Azpititulurik gabe nahi duenak, hemen dauka bertsio orijinala.