Hilabetea: otsaila 2013

Ikastolatik kanpoko ikaskuntza: Erizaintza Fakultatea eta Basque Culinary Center-era bisita

Proiektuen inguruan lan egiterakoan, niretzat garrantzitsua da ikasleak egiten ari direnari zentzua bilatzea. Eta askotan, gelako lau pareten barruan gertatzen dena, hain zuzen ere, lau pareta horien artean gertatzen delako, deskafeinatu samar geratzen da alderdi horretatik. Alegia, ikasleak egoera errealen aurrean jartzea ez da hain “erreala” euren jarduna ohiko espazioan eta ohiko protagonistekin burutu behar dutenean. Proiektuak gizarteratzea ezinbestekoa ikusten dut hauek izan dezaketen artifizialtasun puntu hori saihestu nahi bada.

Beraz, ikasleak kalera ateratzea, aliatuen laguntza bilatzea eta adituen aholkuak jarraitzea ezinbestekoa dela iruditzen zait, proiektuak autentikoak izan daitezen. Egun daukagun eskola antolaketa zurrunarekin (bai ordutegian, bai irakasleen banaketan baita espazioen erabileran ere) ez da erraza izaten kontu hori. Dena den, orain arte burutu ditugun hainbat proiektutan hori bilatzen ahalegindu naiz. Azokaren infografia egin genuenean, ikasle batzuk nirekin etorri ziren udaletxera gure asmoaren berri ematera eta ondoren, kalera atera ziren azokara etortzen ziren bezeroen datuak biltzera. Baina baliteke Bertigarden proiektua izatea aurrean aipatutako helburu horiek intentzio gehiagorekin bilatu eta lortu zirenekoa, batez ere, mentoring-arekin lotutakoak.

Iazko Goierriko Lanbide Eskolan izandako esperientzia aberatsaren ondoren, aurten ere ikasleak antzeko egoeren aurrean ipintzea nahi nuen. Azken proiektua oso aproposa ikusten nuen horretarako, beraz, aukera posibleak baloratzen hasi nintzen. Behin proiektuaren ataza zehaztu ondoren, hau jarduera zehatzetan banatu genuen. Hauetako bakoitzerako, helburuak zehaztu genituen, taldekatzeak eta zereginak banatu genituen, beharrezko informazioa nondik lortu eta teknologia nola erabiliko genuen aztertu genuen eta, azkenik, jarduera bakoitzarentzat epemugak zehaztu genituen. Azpian daukazue guztia irudi batean jasota (gorriz ebaluazio tresnak)

Jardueren zehaztapena

Ikasleek elikadura osasuntsuaren eta nutrizioaren inguruko bost saioko telesail bat prestatu behar dute. Telesailaren ardatza aipatutako gai horiek izango dira eta bertan azaldutakoa aurretik jorratutako edukien barneratze maila neurtzeko froga bezala kontsideratuko da. Proiektuaren abiapuntuak zerikusia zuen osasunarekin, osasuntsu egoteko baldintzekin eta, oro har, elikadurak osasunarekin gordetzen duen erlazioarekin. Konkretuki ikasleen lana azpiko bost galdera hauen inguruan joan beharko litzateke:

  • Zer esan nahi du osasuna izatea? Zer da osasuntsu egotea?
  • Zer harremana dago pertsona baten elikadura eta bere osasunaren artean?
  • Nola ezagutu daiteke pertsona baten egoera nutrizionala zein den?
  • Noiz agertzen da nutrizioarekin lotutako osasun arazo bat?
  • Nola konpondu daitezke osasun arazo desberdinak dieta egoki bat erabiliz?

Hau guztia egiten ari ginenerako, banekien nire ikasle baten ahizpa erizaintza ikasten ari zela Donostian. Karen-ek (halaxe du izena Oihaneren ahizpak) aurretik landuta zuen fakultatean gu lantzera gindoazen edukia eta pentsatu nuen, bera ni baino askoz ere egokiagoa izan zitekeela ikasleek behar zuten informazio hori emateko. Bide batez, ikastaro honek Karenentzat kredituren bat edo beste suposatzen bazuen, are eta hobeto oraindik.

Esan eta egin. Karenekin otsailaren 1erako geratu ginen, ostirala, arratsaldeko 15:00etan. Sinesgaitza egiten bazaizue ere, bisita klase ordutik kanpo eta asteburuaren atarian izanda ere, talde osoak eman zuen izena Donostiara joateko. Goiza aprobetxatu asmoz, Amaia nire lankideak, Basque Culinary Center (BCC) fakultatea bisitatzea ideia ona izan zitekeela komentatu zidan. Egia esan, jorratzen ari ginen gaiarekin erlazioa gordetzen zuen eta gainera, taldean nituen ikasle sukaldari batzuei banekien ilusioa egingo ziela BCCa bisitatzea. Tamalez, bisita egiteko nire eskaerak ez zuen erantzuna garaiz jaso eta goizeko zatiarentzako alternatiba bat bilatu beharra izan genuen. San Telmo Museora (STM) joan ginen Badu, Bada erakusketa ikusi eta jarraian, erakusketa iraunkorra bisitatzera. Ezusteko atsegina izan zen STMko bisita. Bai niri eta baita nire ikasleei ere, asko gustatu zitzaizkigun bi erakusketak, baina, batez ere, Badu, Bada. Bi ordu t’erdi egon ginen STMik irten gabe, hasieran bisita 60-90 minutukoa izango zela pentsatzen bagenuen ere.

Nautikoko eskaileretan bazkaldu eta Urgull bisitatu ondoren, Erizantza Fakultatera joan ginen. Han genuen Karen gure zain. Bisita bi zatitan banatu zituen Karenek; lehen zatian mamiari helduko genion eta, jarraian, fakultatea ezagutu bisitatuko genuke. Lehen zatiarentzako Karenek ondorengo aurkezpen dotorea prestatu zigun:

Azalpenak ematen zituen bitartean, ikasleek euren notak hartzen aritu ziren. Aurkezpenarekin batera, Karenek fotokopia batzuk banatu zizkigun, anamnesia egiteko jarraibideekin, obesitatearen maila zehazteko datu antropometriko desberdinekin eta ereduzko odol eta usuri analitika desberdin birekin. Datu horiek guztiak gehi ikasleek aurkezpenean bildutakoekin, nahikoa eta soberan eduki genuen lehenengo jarduerarako zehaztutako helburu eta zereginei erantzuna emateko.

Sorpresa txiki bat zuen gordeta Karenek, aurkezpenaren ondorengorako. Beraiek praktikak egiten dituzten gela batera eraman gintuen. Gelaren antolaketa edozein ospitalean dagoenaren berdina da. Bertan geundela, injekzio bat ipurdian jartzeko teknika erakutsi zigun. Horretarako benetako ipurdi bat zirudien ipurdi-simulagailu bat erabili zuen. Teknika erakutsi ondoren, hortxe ibili ginen guztiok orratza ipurdian nola zulatzen zen praktikatzen. Barre batzuk bota genituen sasi-ipurdiari ziztadak ematen eta, esango nuke, bokazioren bat edo beste ere, piztu zela ostiral arratsalde hartan 😉

Fakultatea bisitatu ondoren, Karenekin batera bueltatu ginen guztiok etxera. Egun bikaina izan zen otsailaren 1ekoa. Azpian dauzkazue egun horretako argazkiak.

Kontua da, Basque Culinary Center-a bisitatzeko asmoa bertan behera utzita genuenean, hara non gure eskaerak erantzuna jasotzen duen. Honen arabera, aukera genuen BCCa bisitatzeko nahi genuenean. Ikasleei komentatu nien eta aho batez erabaki zuten ezin zirela geratu sukaldaritza fakultatea bisitatu gabe. Alex Beitia, BCCko zuzendari akademikoarekin harremanetan jarri ginen, eta pasa den ostiral goizerako hitzartu genuen gure bisita.

Goizeko hamaiketarako BCCan ginen. Berehala agertu zen Alex. Agurtu ondoren, berak ekarritako bata zuriak jantzi genituen eta jarraian bisitari ekin genion. Lehenik eta behin areto gelara joan ginen. Bertan Alexek fakultatearen jatorria, izaera eta helburuen inguruko aurkezpen bat egin zigun. Graduko ikasketak konpetentzietan oinarritutako hezkuntza ereduan oinarritzen direla ere azaldu zigun. Jakitea bezain garrantzitsua kontsideratzen dute BCCn egiten jakitea eta izaten jakitea. Eta hori guztia, talde-lanaren bitartez bilatu eta bultzatzen dutela esan zigun. Poztu nintzen nire ikasleek bere ahotik entzutea niri hainbestetan entzun dizkidaten kontu berdinak. Oso inportantea izan zen ikasleek jabetzea, unibertsitatean ere balio handia ematen zaiola elkarlanari. Irudipena daukat hitz bitan azaldu zituen ideia horiek, nik hainbestetan errepikatu diedana baina askoz ere eraginkorragoak izan zirela.

Aurkezpenarekin amaitu ondoren, fakultatea bisitatu genuen. Lehenengo eta bigarren mailako ikasleak (promozio bakarrak, orain arte) lanean ikusi genituen, hamarreko taldeetan bilduta, batzuk haragia prestatzen, beste batzuk barazkiekin, edo postreak prestatzen ere. Bigarren mailakoak fakultateko sukalde nagusian eta jangelan ikusi genituen, eguneko menuari azkeneko ukituak ematen. Pasabide eta solairu desberdinetan, irakasle askorekin topatu ginen (batzuk ezagunak, telebistan askotan ateratakoak). Mota guztietako gelak eta sukaldeak erakutsi zizkigun Alexek. Egia esan, bisitaren amaierarako uste dut guztiori jarri zitzaigula sukaldaritzako goi-mailako ikasketak egiteko gogoa. 😉

Bisitarekin amaitu genuenean, Alex agurtu eta etxera bueltatu ginen. Azpian dituzue bisitaren argazkiak:

Iaz bezala, aurten ere, esperientzia eder bi izan dira. Jasotako ikaskuntza ez da bakarrik eduki curricularretara mugatu. Fakultate berri bi ezagutu ditugu, unibertsitate giroa ere nolakoa den ikusi dugu eta, gorago esaten nuen moduan, uste dut nire ikasleetako batzuen bokazio ezkutuak azaleratzeko ere balio izan dutela irteera biak. Ea hala den!

Amaitzeko eskerrak eman nahi dizkiet Karen eta Alex-i, beraien jarrera atsegin eta goxoarengatik eta, bide batez, emandako informazio guztiarengatik. Benetan oso emankorrak izan dira egindako bi bisitak. Eskerrik asko Karen eta Alex!

Irakaslea naiz, giltzarri ere bai

Jendeari galdetzen badiogu zer izan den, modu positiboan, eskola garaian gehien markatu duena, erantzunetan sekula ez dugu liburu baten aipamena entzungo edo hitzaldi batena edo beste edozein baliabideena. Ia beti irakasle baten aipamena izango da entzungo duguna. Izan ere, ikasle baten arrakastarako bidean gehien laguntzen duenak ez du baliabideekin zerikusirik. Aitzitik, irakasle batek transmititzen duen pasioa, erakusten duen interesa eta jakin-mina edo ikasleekin lortzen duen harreman pertsonala dira ikasleen inplikazioa lortzen dutenak eta hauen bizitzan eraginik handiena izango dutenak.

Askotan, ikastetxeetako kalitatearen adierazleak izendatzen ditugu, ebaluatzen ditugu, ebaluatzeko tresna berriak proposatzen ditugu, hobekuntza planak diseinatzen ditugu… eta ez naiz izango horri guztiari ezezko borobila estaera etorriko dena, baina iruditzen zait konplikatzeko dugun joera hori alboan uzten hasi beharko genukeela.

Adibidez, era ezberdinetako ebaluazioetan irakasleok dugun garrantzia eta arrakastaren giltzarri nagusieneako bat bezala oso modu nabarmenean agertzen bagara, goazen behingoagatik ondorengo galdera egitera:

Konektatzen ari dira irakasleak euren ikasleekin?

Beti gogoratuko ditugun irakasle horiek zer arraio zuten arrasto hori uzteko?. Beharbada, era askotako erantzunak topatuko genituzke eta batzuk irakasle harren goxotasuna azpimarratuko duten bitartean, beste batzuk ez dute sekula ahaztuko irakasle hark zuen trebetasuna egoera zailenetan ere umoreari heltzeko edota beste hark zuen prestutasuna ikasleak laguntzeko edo une magiko ahaztezinak sortarazten zituen irakasle bitxi hark edo…

Horregatik, zaila da ispilu bakar bat topatzea gisa horretako irakasleek zutena/dutena ezagutzeko. Beharbada, gune honetan topatu nituen ezaugarri horietako asko izango zituzten nik gogoratzen ditudan irakasleek. Zuei zer iruditzen zaizue?

1. Irakasle horiek helburu garbiak dituzte

Ezagutzen ez dugun leku batera bidaiatzean, nola dakigu bide zuzena edo okerra daramagun? Trafiko seinaleak, mapak, GPSa… ditugu hori jakiteko. Bada, hezkuntzaren munduan helburuak modu argian esplizitatzeak trafikoko seinaleen rola betetzen du. Eta irakasleak prestatzen duen plana, mapa edo plano bat bezalakoa da. Plan bat egiteak ez du esan nahi sormen falta, sormena loratzen lagunduko duen marko bat baizik.

2. Irakasle horiek oso garbi dute “zertarako” egiten duten

Egunero gure lanean %100en egotea ezinezkoa da eta, batzuetan, bizitza aspergarria da. Zertarako hori garbi duten irakasleek ikuspegi orokorra ikusteko gai dira eta egun zail, astun eta aspergarri horien gainetik aurrera ateratzeko erraztasuna dute, izan ere, euren begiradak beste perspektiba bat du.

3. Irakasle horiek berehalako erantzunik gabe bizitzeko gai dira

Oso gogorra da gelan dena ematen dugunean, epe-motzeko emaitzak ez ikustea. Berehalako satisfazio horren menpe bizi diren irakasleak oso erraz erre daitezke eta ilusioa galtzeko arrisku handia izango dute. Horregatik, komenigarria da ez ahaztea ikaskuntza, harremanak eta hezkuntza esfortzu konplikatuak direla, lorategi baten hazkuntza bezalakoa. Denbora behar da eta, tarteka, lokatza zapaldu eta zikindu ere, loratzeko.

4. Irakasle horiek oso ongi dakite ikasleei noiz kasu egin eta noiz ez

Bere ikasleak entzuten ez dituen irakasleak porrot izango du. Modu berean, ikasleei beti kasu egiten dien irakasleak porrot egingo du. Ez da samurra bereiztea eta noiz entzun behar zaien eta noiz esan behar zaien ezetz jakitea, baina irakasleak perspektiba zabalagoa izan behar du eta erabili beharko du.

5. Irakasle horiek jarrera baikorra dute

Energia negatiboak sormena zapuztu besterik ez du egiten eta porrota eta beldur-haztegia da. Irakasle on horiek baikorrak dira, optimismoa transmititzen dute eta bizitasun sentsazioa darie baita une zailetan ere. Baikortasun hori sormen-haztegi bat da.

6. Irakasle horiek euren ikasleen arrakastaren zain daude

Kontzeptu hau antzekoa da gurasoentzat ere. Ikasleek eurengan sinetsiko duen norbait behar dute. Gehiago dakien pertsona bat behar dute eta euren trebetasunak aktibatzeko ekintza gehiago. Porrota onartzen den testuinguru bat behar dute eta itxaropen altuak. Horrek ikasleak motibatuko ditu eta jarritako asmo handiko helburuetarantz bultzatuko ditu.

7. Irakasle horiek umore-sena dute

Umore eta gatz handiko pertsonek arrasto sakona uzten dute. Frustrazioa eta estresa murrizteaz gain, jendeari bere egoera beste ikuspegi batekin ikusteko aukera ematen dio.

8. Irakasle horiek gorespen eta laudorioak neurriz eta inteligentziaz erabiltzen dituzte

Laudorioek eragina galtzen dute behar ez denean erabiltzen baditugu edo gehiegi erabiliz gero. Ikasleek gure onespena behar dute, baina ezin dugu goratu lan bat egin dezakeenaren erdia dela dakigunean. Horregatik, gorespenak neurriz eta inteligentziaz erabili behar dira.

9. Irakasle horiek oso ondo dakite arriskuak hartzen

“Pittin bat harago joan direnek dakite noraino irits daitekeen” dio esaera batek. Arriskuak hartzea arrakastaren parte bat da. Ikasleek ere ikusi behar dute irakasleak gauza berriak probatzen dituela eta porroten kasuetan ikusi behar dute hori nola kudeatzen duen. Ikaskuntza hori, lantzen ari diren ikasgaiak bezain garrantzitsuagoa da.

10. Irakasle horiek kontsistenteak dira

Koherentzia ez dugu “inmobilismo”arekin nahastu behar. Koherentzia da esaten duzuna egitea, arauak ez dituzula aldatzen egoeraren arabera, zure ikasleek zuregan konfiantza izan dezaketela. Askotan, zaharkitutako metodoetan tematuta dauden irakasleak euren koherentziaz harro egon daitezke, baina hori temakeria mozorrotuta besterik ez da.

11. Irakasle horiek hausnarketa egiten dute

Zaharkitutako irakasleak ez bihurtzeko, irakasle hauek bere denbora hartzen dute darabiltzaten metodoen inguruan eta bere ikasleekin lortzen duten konexioaz hausnartzeko. Hausnarketa hori ezinbestekoa da hobetzeko esparruak detektatzeko eta zuzentzeko.

12. Irakasle horiek aholkulari bat bilatzen dute eurentzat

Hausnartzen duen irakaslea desanimatu daiteke aldamenean babesa eta laguntza eskainiko dion norbait ez badu. Aholkulariak izan daitezke “Bai, zure gogoeta horiek zuzenak dira” edo “Ez, oker zaude, ez al zara konturatzen…” gisako iruzkinak egingo dizkiotenak eta ikuspegi ezberdin bat eskainiko diotenak.

13. Irakasle horiek gurasoekin komunikatzen dira

Guraso eta irakaslearen arteko elkarlana giltzarria da ikaslearen arrakastarako. Horregatik, irakasle hauek bide bat irekita dute gurasoekin komunikatzeko edo hauek irakaslearengana joateko. Gurasoek eta irakasleak bat egiten dutenean, zailagoa da ikaslea ahazten joatea.

14. Irakasle horiek euren lanarekin gozatu egiten dute

Oso erraz identifika daiteke bere lana maite duen irakaslea. Kutsatzen den energia barreiatzen dute. Zure lana gustatzen ez bazaizu edo motibazioa galarazi dizun zer edo zer badago, saiatu hori identifikatzen. Beharbada, ez du zerikusirik eskolarekin eta, askotan, irakaskuntzarekiko maitasuna berreskura daiteke doikuntza txiki batzuk eginez gero.

15. Irakasle horiek ikasleen beharretara egokitzen dakite

Ikasgelak etengabe aldatzen ari diren izaki bizidunak bezalakoak dira. Egunaren arabera, ikasleen bizipenen arabera edo eguraldiaren arabera… egokitzapen edo aldaketa batzuk egin beharko dira ikasleak “engantxatuta” mantentzeko. Aurretik eginiko plana aldatu behar baduzu, ez hartu zure aurkako eraso gisa eta ez ahaztu helburua zein den.

16. Irakasle horiek begi onez ikusten dituzte gelan eginiko aldaketak

Inoiz ez al zara etxeko edo logelako dekorazioaz nekatu? Eta ez al da egia berrantolaketa edo aldaketa txiki batzuekin espazio berri baten sentsazioa dugula? Bada, gure ikasgelan horrelako aldaketak eginez, efektu berdina lortuko dugu eta ikasleen interesa berpizteko ere baliagarria izango da.

17. Irakasle horiek tresna berriak arakatzeko denbora hartzen dute

Teknologiaren aurrerapenarekin, gelara eraman daitezkeen era guztietako baliabide eta tresna ditugu. Ikasleek tresna horiei ez diete beldurrik. Zuk ere ez diezu beldurrik izan behar eta ezin diezu ikasleei aukera hori kendu. Izan ere, teknologiaz inguratzen dituen mundu batean hazten ari baitira eta ezin dizkiegu ukatu euren errealitate horretara behar dituzten gaitasunak.

18. Irakasle horiek babes emozionala eskainzen diete euren ikasleei

Askotan, gure ikasleek ezagutza edo informazio dosi bat baino gehiago, gure laguntza edo babes emozionala behar izaten dute. Ikasleekin konexio emozional hori lortuz gero, errazago izango da gure aholkua aintzat hartzea. Ikasleek irakasle bat behar duten bezala, aholkulari edo kontseilari bat ere behar izaten dute eta.

19. Irakasle horiek eroso sentitzen dira ezezagunaren aurrean

Ikasle handiagoekin aritzen diren irakasleei batez ere, ezezagun ugari dituzten gaiekin aritzea tokatzen zaie. Dena erabat lotuta ez dagoen egoeretan ere jakin beharra dago ondo funtzionatzen.

20. Irakasle horiek ez dituzte gurasoak etsaitzat hartzen

Zoritxarrez, askotan, guraso eta irakasleen arteko harremanak mehatsuz edo mesfindantzez beteta izaten dira. Era askotako gurasoak dauden arren, eta batzuk euren seme-alaba gehiegi babesten duten arren eta irakaslearen akatsak azpimarratzeko joera duten arren, gehienek euren seme-alabarentzat hoberena besterik ez dute nahi. Horregatik, norbere buruarengan konfiantza izan beharra daukagu eta oso garbi izan behar dugu beti ezin dugula gurasoek eskatutakoa egin.

21. Irakasle horiek ikasgela dibertigarria bihurtzen dute

Ez da beharrezkoa beti “serio” agertzea. Noizean behin, umore punttu bat gehitzea komeni da. Gure gizatasuna erakutsiz, konfiantzan eta errespetoan oinarritutako harreman bat erakitzen baita. Dibertigarria eta hezitzailea ez dira kontrajarriak.

22. Irakasle horiek era integralean irakasten dute

Irakaskuntza ez da hutsean gertatzen. Testuingruan ematen diren baldintzak aintzat hartu behar dira: estresa, egoera emozionalak, familia… Era guztietako estrategiak erabil ditzakegu gure ikasleengana iristeko, baina ikasleren batek egoera pertsonal zail bat bizi badu eta normal jokatzen badugu, seguru ez garela beregana iritsiko.

23. Irakasle horiek beti jarraitzen dute ikasten

Irakasle horiek beti lortzen dute denbora autoikaskuntzarako. Horrek, euren ezagutzak indartzeaz gain, ikasleen posizioan ere jartzen ditu eta ikas prozesuaren perspektiba mantentzen laguntzen du.

24. Irakasle horiek moldeak hausteko gai dira

Irakasle askok nolabaiteko horma bat eraikitzen dute euren metodoen inguruan eta ez dira ausartzen hortik ateratzen. Gogoratzen ditugun irakasleak askotan ateratzen dira hortik eta beste esparruetara irekitzen dira beharrezkoa dela ikusten dutenean.

25. Irakasle horiek euren profesioaren jabe dira

Irakasle horiek euren ikasgaien inguruko ezagutza tekniko sakonak izateaz gain, ezagutza metodologiko-pedagogikoak izateaz arduratzen dira. Horretarako, jakin-mina bizirik mantenzen dute eta inoiz ez dute aukerarik galtzen ikasten jarraitzeko.

Egun bat mondejuak egiten

Gaurkoan txoko honetara ekartzea erabaki dudanak ez du erlazio gehiegirik gordetzen hemen idazten ditugun gaiekin. Blogaren ohiko tematikatik kanpo geratzen da, badakit. Baina ilusioa egiten dit gure familian hain garrantzitsua izaten ohitura zaharra zuekin partekatzea.

Familia guztietan izaten da aurreko belaunaldietatik jasotzen den usadio zaharren bat bizirik mantentzeko konpromisoa. Gurea ez da ohitura zahar asko jarraitzen dituen familia bat. Baina badugu bat, urtero urtero betetzen ahalegintzen garena. Urriaren amaieran, Santa Fe eguna ospatu eta handik aste pare batera, familiako hiru belaunaldiko kideak elkartzen gara (aiton-amonak, aita-amak eta biloba guztiak) eta gure amona zenaren errezeta berbera erabiliz, famili osorako mondejuak egiten ditugu. Bai mondejuak. Zaldibia eta Gaintzan, batez ere, egiten diren eta Goierri osoan kontsumitzen diren hestebete mota berezi bat dira mondejuak. Ardiaren tripaki eta sabela estaltzen duen gantzaz, porruz eta arrautzez betetako odolki zuriak dira eta gure etxean ikaragarri estimatuak dira.
Anttoni eta Joakin
Amona Anttoni Errekalde eta aitona Joakin Okobio baserrietan jaio ziren; biak ziren zaldibitarrak, beraz. Gogoan dut oraindik, txikitan, mondeju garai izaten zenean, amonaren etxera joan eta sarrerako atea irekitzen zuenean, barrutik irteten zen porru usain fuerte eta sarkorra. Gogoratzen dut etxeko pasabide txikian nola ipintzen zituen amonak mondejuak zintzilik amaren laguntzarekin. Eta gero, eguerdian, mahaiaren inguruan esertzen ginenean, zeinen gustura jaten nituen mondeju-zopak (ogi puska erraldoiak mondejuak egosteko salda oliotsuarekin busti-busti eginda) lehendabizi, mondeju muturrak jarraian, eta mondejuen saldan egositako ardikia bukaeran. Sabela bero-bero eginda bueltatzen ginen gero gure etxera 😉

Guk orain amaren etxeko terraza handian egiten ditugu mondejuak (etxe barruan sortzen den kiratsa saihesteko) eta mondeju-zopak eta ardikia menutik kendu ditugu (ezin da esan oso osasuntsuak direnik zopa horiek, ez 😉 ) Horiek dira desberdintasun bakarrak. Beste guztia, orduan amonak egiten zuen modu berean egiten jarraitzen dugu. Amonaren errezeta berbera jarraitzen dugu mondejuak egiterakoan eta ardiaren tripakia eta gantza txikitzeko makina eta inbutuak ere, berak erabiltzen zituen berdin-berdinak dira.

Anaion ilusioa da atzetik datozen ilobek ohitura hau bizirik mantentzea. Egun egiten dugunaren arrastoa gal ez dadin, azpiko bideoa muntatu dugu. Ea hainbeste urtetako ohitura zahar hau ez den hurrengo belaunaldietan galtzen!

OHARRA: aurreko beste urte batean egindako beste bideo bat ere badago ikusgai sarean, baina oraingo honek askoz hobeto azaltzen du mondejuak ekoizteko prozesua zein den.

Leioako Berritzeguneak antolatutako topaketetan

Duela hilabete batzuk, Ana Basterrak Leioako Berritzegune Nagusiak antolatzen dituen topaketetan parte hartzeko gonbitea luzatu zidan. Gela barruan teknologia nola erabiltzen dudan azaltzea animatuko ote nintzen galdetu zidan. Hain ohiko bihurtu diren hezkuntza sarao antzuekin alderatuta, hitzalditxo hau benetan praktikoa izan zitekeela pentsatu nuen; niretzat, orain arte teknologiarekin izan dudan harremanaren inguruan hausnartzeko baliagarria izan zitekeelako, eta bide batez, nire esperientzia pertsonala paradigmatikoa izan zitekeelako beste irakasle batzuentzat eta, agian, hauengan ere hausnarketa eragin zezakeelako. Horrela, Anari otsailaren 7an Leioan izango nintzela agindu nion.

Bi orduko hitzaldiak luzeak izaten dira, astunak gehienetan. Beldur nintzen entzuleak nire bizipen pertsonalekin ez ote nituen aspertuko. Ez dakit hala izan zen, ni behintzat horrela ez izaten ahalegindu nintzen 😉 Azpian daukazue atzo erabilitako aurkezpena:

Ni gustura bukatu nuen atzoko esperientziatik. Nire xedea hitzaldira etorriko ziren irakasleei ilusio pixka bat transmititzea izan zen, besterik ez. Nire ikastolan bigarren hezkuntzako irakasle gehienak triste ikusten ditut, batzuk nazkatuta ere. Zaila egiten zait beraiena gerturatzea eta gauzak beste modu batera egin daitezkeela adieraztea, euren egoera hori aldatzearen ardura ez dela bakarrik ikasle edo gurasoena, gu garela aldaketaren gakoa. Eta aldaketa horrek eragin zuzena norbaitengan badu, hori gugan dela, gure satisfazio eta asebetetze pertsonal eta profesionalean. Etxean hainbeste kostatzen zaidana, topaketetara agertu ziren irakasleei transmititzen ahalegindu nien. Ez dakit lortu ote nuen.

Eskerrak eman nahi diet Ana, Pilar eta Berritzeguneko gainontzeko lagunei, eskainitako harrera goxoarengatik. Eskerrak ere hitzaldira agertu ziren irakasle guztiei baina bereziki Gorka Azkarateri, atzo Twitterren utzitako hitz politengatik.

Irakasle batek jaso dezakeen errekonozimendu politenetako bat izan zen zurea, Gorka.

Ardurak hartu, eman eta banatu

OHARRA: Aurretik joan dadila azken hamar edo hamabost urteetan ardurarik ez hartzen saiatu naizela. Ez, behintzat, era kontzientean. Lehenago hartuta izan ditut eta ondorioak, askotan, desatseginak izan dira. Horregatik nire erabakia. Baina horrek ez du esan nahi arduren inguruan esperientziarik eta iritzirik ez dudanik. Baina nire errealitatea zein den argitzea ezinbestekoa nuen. Behin azalpenak eginda, sar gaitezen arian.

Lehenik eta behin, arduradun eta arduratsu izatearen arteko ezberdintasunak ikus ditzagun. Nahiz eta hiztegietan sinonimo gisa azaldu, uste dut bakoitzaren esanahia oso bestelakoa dela bestearekiko. Modu honetan, arduraduna edozein ardura duena dela esango nuke. Aldiz, arduratsua dena, bere gain dituen lanak txukun betetzen saiatzen dena da. Beraz, arduratsuak ez diren arduradunak topa ditzakegu.

Arduradunek, arduratsu izan ala ez, ardurekin jokatzen ikasi behar dute. Eta lan horretan hiru modu bereiziko nituzke: ardurak hartu, eman edo banatzen dituztenak.

Ardurak bere gain hartzen dituena jainko moduko bat da: berak hartzen du erabakien pisu guztia, bera da gertatzen den guztiaren erantzule eta berak ditu arazo guztien konponbideen giltzak. Ez dago bere kontrolpean ez dagoen ezer, Dena daki eta toki guztietan dago. Irtenbideak bilatzen eta aurkitzen ditu (batzuetan, inposatu ere). Eginbeharrek norabide bakarra dute: berarengana doa dena. Heroi moderno moduko bat da. Baina aspalditik dakigu hilerriak heroiez beterik daudela…

Bestalde, ardurak banatzen dituena dago. Aurreko kasuan bezala, bera da dena jakin eta kontrolatzen duena, baina berak egin ordez, besteei zer egin behar duten esaten die. Askotan, aldiz, eskatze hori agindu bilakatzen da. Autoritate puntu bat hartzen du: berak zer eta nola egin agintzeaz gain, nork egin behar duen ere erabakitzen du. Kasu horretan ere, betebeharrek norabide bakarra dute: gainontzeko guztiengana zuzenduta daude.

Modu horretakoa da beste muturrean dagoena ere: berak ezer ez egitearren, besteei agintzen diena. Horrek ardurak besteei eman eta “eskuak garbitzen” ditu. Eta arazoak daudenean, ezjakinarena egin (“nik ez nekien ezer… prentsaren bidez jakin dut…”) eta ardura eman dien horren lepoa eskatzen du, berea babesean jarriz. Eredu hori oso zabalduta dago gure inguruko politikarien artean…

Azkenik, ardurak banatzen dituena dugu. Esango nuke beste bi ereduen arteko nahasketa hobetua dela: badaki ardurak hartzen eta horiek bere ingurukoen artean banatzen, baina inposatu gabe. Taldea osatzen du, taldekideen iritziak kontuan hartzen ditu, beren esperientziaz ikasten du eta proiektu komun bat dutela ulertarazten du. Dinamismoz jokatzen du eta betebeharrek joan etorriko norabidea dute. Arduradun baino, koordinatzaile edo dinamizatzaile dela esango nuke.

Elkarrekin lan egiten dute giza-taldeek azken pertsona hauen beharra dute gogoz, ilusioz eta etekinak lortuz lan egiteko. Ez da erraza, ordea, dohain horiek dituen pertsona aurkitzea. Agian, norbera bere barruan begiratzen jartzea bezain ariketa sinplea litzateke…