Aldaketa sinple batek gelako esperientzia aldatzen dueneAN
Irakasle batek bere lanean izan dezakeen etsairik nagusiena errutina izan daiteke. Gure klaseak behin eta berriro molde berarekin prestatu eta aurrera eramaten baditugu, munduko borondate guztia jarrita ere, behin baino gehiagotan gelatik erabat etsituta irteteko boleto asko ditugula esango nuke nik. Eta seguruenik, irakasleok gure lana betetasun sentsazioarekin amaitu eta, zergatik ez, ikasleengandik gure ahaleginak merezi duen onespena jasotzeko aukera galtzen dugu, ahalegin hori beti modu berean enfokatzen dugulako. Ni, behintzat, sentsazio horrekin behn baino gehiagotan irten naiz gelatik.
Askotan nahikoa izaten da aldaketa txiki bat planteatzea gela barruko dinamikan, ohiko metodologian berritasun sinple bat probatzea edo ebaluazio prozesuan bide berri bat erabiltzea, gela barruko esperientzia goitik behera aldatzeko. Horixe da atzo bizi izan nuena DBH 2ko ikasleekin.
DBH 2ko teknologiako ikasgaian, marrazketa teknikoa lantzen igaro dugu lehenengo ebaluazio osoa. Lehen asteetan iazko edukiak errepasatu genituen (gorputzen bistak nola marrazten diren) eta bigarren zatian Cavaglieri perspektibarekin aritu gara. Dagoeneko gehienok dakizuen moduan, pieza baten bistak oinarri bezala izanda honen perspektatiba deduzitu eta marraztea, ikasle batzuentzat zailtasun gehiegirik ez duen lan bat bada ere, askori ikaragarri konplikatua egiten zaie. Marrazketako irakasleek ondo dakiten bezala, azken hauei laguntzen joaten zaigu klaseko ia denbora osoa. “Ondo aukeratu bistetako ardatzak eta kontutan hartu bakoitzean agertzen diren neurriak”; “Kontuz y ardatzarekin, ondo begiratu zein den norabide horretan marraztu behar dituzun ertzen eskala”; “Ondo neurtu zuzenki guztiak eta txukun marraztu paralela guztiak”… Eta, nahiz eta, ikasle hauekin egiten dugun ahalegina handia izan, ni pertsonalki beti geratzen naiz frustrazio sentsazio batekin: lan eta esfortzu honek ia beti emaitza kaxkarrak izaten ditu. Hasieran nioen moduan, uste dut ikasleak errutina batean murgilduta ditugu eta etengabe errepikatzen diren egoera horien aurean, ikasle batzuk janda dute ezin dutela aurrera egin: ikasleak adierazten duen etsipen hori da gero irakasleari transmititzen zaiona. Horixe da azken aste hauetan buruan bueltaka eduki dudana.
Duela aste batzuk, Idoia nire lankidearekin bere klaseak prestatzeko erabiltzen duen metodoaren inguruan hitz egiteko aukera izan nuen. Praktikan jarri dituen jarduera eta teknika desberdinen artean, kimikako ariketak modu kooperatiboan ebazteko jarraitzen duen bidea oso interesgarria iruditu zitzaidan. Egokitzapen txiki batzuekin marrazketako laminak egiteko egokia izan zitekeela iruditu zitzaidana. Idoiak kimikako ariketak taldean ebazten ditu. Bada nik ere marrazketako laminak taldean ebaztea probatu beharra nuela pentsatu nuen. Gainera ikasturte hasieran, Picasso izena jarri nion talde-lana eta partaidetza aktiboa sustatzeko dinamika praktikan jartzeko aukera polita izan zitekeela ere pentsatu nuen.
Duela aste batzuk azaldu nien ikasleei nire asmoa. Gehiengo batek harridura aurpegia jarri zuen. Baten bat ere kexatu zen: nonbait ez zuen inorekin partekatu nahi bere marrazketako ezagutzak eta bere marrazketako nota. Hasierako inpresioa ezkor horiek jasota ere, aurrera egitea erabaki nuen. Atzo egin genuen hurrengo bi astetan burutuko dugun erronkaren simulakroa. IZARREN DESAFIOA izena ipini nion 😀 eta gezurra badirudi ere, izen horrekin bakarrik, marrazketa batere gustatzen ez zaien ikasle batzuen arreta behintzat jasotzea lortu nuen. Gezurra dirudi baina askotan bi tontakeria aldatzeak ikasleengan eragin positibo nabarmena izan dezake.
Dinamikaren funtsa oso sinplea da. Ziur nago irakasle askok antzeko zerbait aspalditik jarri dutela praktikan euren klaseetan:
- Ikasleak taldeka ipintzen dira (ebaluazio osorako talde finkoak zehaztuta ditugu gela bakoitzean).
- Ikasle guztiei lamina bera banatzen zaie. Hogei minutu dute guztiek lamina bukatzeko.
- Denbora amaitzen denean, hamar minutu dituzte, bikoteka jarrita egin dutena alderatu, analizatu eta hobekuntzak proposatzeko. Hamar minutu horiek bukatzen direnerako, biek lamina bukatuta eduki beharko lukete.
- Amaitutakoan, talde osoa elkartzen da eta bost minututan, taldekide guztiek perspektiba txukun bukatuta dutela ziurtatu behar dute.
- Une honetan, poltsa batetik zenbaki bat ateratzen da. Talde bakoitzean, zenbaki hori duen ikasleari, aurretik guztion artean egin duten lamina berriro egitea tokatzen zaio, baina oraingoan bakarka. Lan hori burutzeko hogei minutu ditu.
- Denbora amaitutakoan, lamina niri eman eta ikasle horren lana zuzentzen dut (goiko argazkian agertzen den transparentzia erabiliz). Perspektiba zuzena bada talde osoak urrezko izar bat irabazten du.
Horixe da guztia, ikusten duzuen moduan, nahiko planteamentu sinplea da. Estruktura kooperatibo bat txertatu (1-2-4 motakoa) eta dinamikari leihaketa kutsua ematen dion saritxo bat eskaini, besterik ez. Bada, horrekin bakarrik, erabat flipatuta geratu nintzen atzoko klasearekin. Orain arte izan dugun saiorik emankorrena izan da, alde handiarekin gainera. Gelan osoan egon den lanerako jarrera positiboa eta elkarlanerako giroa orain arte ebaluazio osoan inoiz egon ez dena izan da. Jarraian botatzen dizkizuet atzoko saioan behatutako hainbat puntu:
- Orain arteko klase arruntetan gertatzen ohi den bezala, lehenengo fasean ikasle batzuk perspektiba hamar minututan bukatuta zuten eta beste batzuk, berriz, hogei minutu horiekin ez zute nahikoa izan lamina amaitzeko. Honaino, ezer berririk ez. Beno bai! Hogeita sei ikasleak burua laminatik altxatu gabe egon ziren hogei minutu horietan. Aurreko klaseetan ez zen beti horrela izaten.
- Ikasleek bikoteka nahi duten moduan jartzeko askatasuna izan dute. Horrelakoetan ohikoa izaten da mutilak mutilekin eta neskak neskekin jartzea. Baina oraingoan irizpidea erabat aldatu dute (normala den bezala): gaitasun alde nabarmenak zeuden taldeetan, kontrolatzen duten ikasleak laguntza behar dutenekin elkartu dira. Bikote horien funtzionamendua behatzen aritu nintzen eta oso positiboki harrituta geratu nintzen ikusi nituen jokabideekin:
- Bikote batzuetan, hasierako hogei minututan perspektiba txukun eginda zuten bikotekide biek. Batzuk laminak trukatu eta batak besteari egindakoa zuzentzea erabaki zuten. Bikotekidearen perspektiban ertzen neurriak errepasatzen ibili ziren, paraleloak izan behar zirenak benetan haal ziren egiaztatu zuten… Nik jartzen dudan baina arreta gehiago jari zuten laminak elkarri zuzentzen.
- Beste bikote batzuk bide desberdina aukeratu zuten. Bikotekide bien laminak bata bestearen gainean ipini zituzten eta ertz guztiek kointziditzen zuten begiratzen aritu ziren. Ertzen batekin arazoak bazituzten, norena zegoen ondo eta norena gaizki aztertzen aritu ziren. Picassoren dinamikan landutakoa kontutan hartzeko eskatu nien eta oso txukun aritu ziren.
- Desoreka handiak egon ziren bikoteetan, hamar minutu horiek zertan erabili oso garbi zuten biek: lamina bukatuta zuenak bukatu gabe zuenari laguntzen egin zituen hamar minutuak. azalpenak ematen eta “ikusten ez diren” alderdi horiek ikustarazten ahalegintzen. Ikasleren batek amaitu gabeko lamina hori kideari kendu eta berak bukatzeko tentazioa izango ote zuen begiratzen egon nintzen. Baina hemen ere zuhur jokatu zuten. Lamina bukatzeak bakarrik ezertarako balio ez zuela ulertu zuten; azken urratsan lamina egitea bikotekideari tokatzen bazitzaion, honek egin beharko zuena ondo ulertuko zuela bermatzea zen benetan lortu behar zutena.
- Azkeneko bost minutuak bikote biek perspektiba bera marraztu zutela ziurtatzeko erabili zuten gehienek. Talde batzuetan, lamina erabat amaitu gabe zuen ikasleren bat edo oraindik geratzen zen. Hauetan guztion artean lagundu zioten ikasle horri bere lana amaitzen.
- Aritzek aukeratu zuen azkeneko ariketa egingo zuten ikasleak aukeratzeko zenbakia. “2” zenbakia atera zuen eta Enara, Laida, Jon, Alain, Mattin eta Maddiri tokatu zitzaien, euren taldeko ordezkari bezala, lamina berriro egitea. Hogei minututan seiek amaitu zuten lana. Sei ikasle horietatik lauek irabazi zuten urrezko izarra (tira, izar “ofizialak” datorren bi asteetan ipiniko dira jokoan). Beste biek akats batzuk egin zituzten (batez ere, neurriekin). Hala eta guztiz ere, balorazioa ikaragarri positiboa izan zen, izan ere, bi ikasle horiek aurreko klaseetan banatu zitzaizkien laminekin arazoak izan zituzten ordubetean txukun amaitzeko (ulermen arazoak eta arazo teknikoak zituzten biek) Beraz, bi ikasle hauen hobekuntza laminak egiteko modu berri honekin nabarmena izan zen eta beraiek ere, horretaz jabetu ziren (horixe da garrantzitsuena).
- Ondorioekin bukatzeko:
- Atzokoan talde osoak batera egin zuen aurrera. Aurreko klaseetan egon ziren aldeak difuminatuago geratu ziren atzokoan.
- Elkarrekin aurrera egite horrek asko animatu zituen zailtasunak zituzten ikasleak. Ingurukoen laguntzarekin eurak ere aurrera egiteko gai direla sentitu zuten.
- Batzuk ikaragarri estimatu zuten ondokoen laguntza eta horrelaxe errekonozitu zieten euren bikotekideei. Uste dut detaile polita izan zela laguntzen ahalegindu ziren ikasleentzat ere.
- Gelan egon zen lanerako giroa ikasleak zoriontzeko modukoa izan zen, kontutan izanda gainera, DBH 2ko talde hau ez dela batere erraza.
- Elkarri lagundu eta kooperatzeko talde osoak adierazi zuen jarrera ezusteko handia izan zen niretzako. Baliteke gainera, sekulan horrelakorik egiaztatzeko aukerarik ez izatea, gela barruko dinamikaren errutina aldatzeko erabakia hartu izango ez banu. Ohikotasunetik irtetea, lanerako testuinguru desberdinak aurrera eramatea, taldearen alderdi “ezkutuak” azaleratzeko balio izaten dute, ohiko helburu curricularretaz gain.
Honaino iritsi bazarete, agian zuetako baten batek galdetuko zuen “eta zer gertatzen da izarrekin?” Bada datozen bi astetan izango ditugun bi orduko bi saioetan, lau izar egongo dira jokoan. Beraz, gorengo saria lau izar eskuratzea izango da. Zer egingo dudan horrekin? Bada oraindik ez dakit eta egia esan, hori gutxien axola zaidana da 😉
