Teknologia eta internet – 2 orrialdea

Jokin in Googleland: zalantzak eta errezeloak

Onartu behar dut nire harremana sare sozialekin nahiko xelebrea dela. Gaurdaino arrakastatsuenak izan diren sare guztiak probatu ditut baina beti topatzen dut arrazoiren bat sare horien eta nire arteko harremana eteteko. Garbi dago arazoa ez direla sareak, arazoa ni naiz 😉

Facebook izan da gutxien erakarri nauena. Hasiera hasieratik izan nituen errezeloak Facebook-en inguruan. Ez zitzaizkidan batere gustatu Internet zabalean, mini-Internet itxi eta opako bat sortzeko Zuckerberg-ek zituen intentzioak. Ez nuen “walled garden” batean murgilduta pasatu nire bizitza digitalaren zati handi bat. Beraz, kontua ireki eta gutxira istea erabaki nuen. Kontua isteko jarritako trabak nolakoak ziren egiaztatu nuenean, alde egiteko gogoa oraindik nabarmenagoa izan zen. Denborarekin, Facebook negozio politikaren xehetasunak sakonago ezagutzen joan naiz eta oso garbi izan dut ez nintzela berriro bertara bueltatuko.

Twitter-en denbora gehiago egin nuen. Denbora nahikoa izan zen konturatzeko hor ere ez nintzela gustura sentitzen. Hasiera batean ez nuen irizpide konkreturik izan nor jarraitu eta nor ez erabakitzeko. Baina ikusita bertan zenbat denbora pasatzen nuen eta zeinen kaxkarra zen denbora horri ateratzen nion etekina, erabiltzaileak arreta gehiagorekin esleitzen joan nintzen; batzuei jarraitzeari utzi nien, erabiltzaile berria jarraitzeko irizpideak zehaztu nituen eta informazioa hobe antolatzeko zerrendak sortu nituen. Baina, hala eta guztiz ere, ez nuen lortu trankiloa hartzea:

Erabiltzaile bat baino gehiagorekin, aldi berean, taxuzko eztabaida bat eramatea ezinezkoa egiten zitzaidan, karaktere kontua eta iruzkinen dispertsioa zirela eta.
Erabiltzaileak iragazita ere, funtsik gabeko informazioak nire denboraren zati handiegia kentzen zidala iruditzen zitzaidan eta, bestalde, balekoa zena irakurri eta ondoren erabiltzeko denborarik ez nuela ikusten nuen.
Informazio iturri desberdin ugari nituela uste banuen ere, denborarekin sentitzen nuen beti nenbilela informazio berdinaren inguruan bueltaka: iritzi dibergenteak, gehiengoak erabakitzen duen iritzien aurkako posturak… faltan botatzen nituen
Protagonismoa nagusiki bilatzen duten erabiltzaileak, buenrollismo exajeratua, juizio paraleloak… ez nituen gustuko.

Bitarte honetan Friendfeed erabiltzen aritu naiz, oso gustura. Beti esan dut niretzat informazioa kudeatzeko tresnarik hoberenetakoa dela, bera baino arrakastatsuagoak diren sare sozial gehienen gainetik. Horren seinale nabarmena da gorantz doan Google Plus sare berriak Friendfeed-ek dituen aukera asko kopiatu izana.

Horregatik eta ikastolan erabiltzen ari garen Yammer sarearekin antza handia duelako, Google Plus bila nenbilen sare definitiboa izango zela pentsatu nuen, nahiz eta tresnak oraindik hobekuntza dezente behar dituen.

Poliki-poliki geroz eta erabiltzaile gehiago ari dira euren stream-a eguneratzen (nire zirkuluetan, behintzat, erabiltzaile askoren jarduna biziki piztu da azken bi asteotan), pixkanaka-pixkanaka eztabaidak sortu eta iritzi trukaketa aberasgarriak agertzen hasi dira… eta pittinka-pittinka ere zeintzuk diren Google-en asmoak azaleratzen joan dira. Eboluzioa nolakoa izango den oraindik ikusteke badago ere, Google-ek azken egunetan egin dituen mugimenduak nire kezka eta errezeloak piztu ditu.

Google Readeri egindako aldaketak, adibidez, ez zaizkit gustatu. GReader-eko informazioa nahi dugunarekin nahi dugun bezala partekatzeko aukera kendu egin dute aplikazioari egin dioten azkeneko eguneraketan. Orain gure RSS jarioetatik jasotako informazioa erabiltzaile jakin bat edo erabiltzaile talde jakin batekin partekatu nahi badugu, derrigorrez erabiltzaile horiek Google Plus-en egon behar dira (zorionez, “Send To” aukerarekin sarrerak beste zerbitzu batzuetan partekatzeko aukera erabilgarri jarraitzen du). Erabaki honekin, Google-ek gu eta gure lagunak Google Plus erabiltzea derrigortu nahi gaitu. Honek kritika ugari eragin ditu GReader-eko erabiltzaile komunitatean eta ni ere hauekin bat egiten dut (horrelakoetan gertatzen den moduan, bestelako iritziak ere bota dira sarean)
Erabaki hau hartu eta handik gutxira, Google in Google+ izeneko blog sarrera batean, bi berrikuntza aurkezten ditu Google-ek. Horietako bat Chrome-rako gehigarri bat da; honekin “+1” egin daiteke irakurtzen ari garen edozein web orriren gainean eta, horrela, Google Plus-en partekatuta geratzen da. Kontu teknikoetan oso jantzia ez banago ere, ulertu dudanagatik badirudi gehigarri honek gure segurtasuna eta pribatutasuna kolokan jartzen dituela. Eskertzekoa bada ere Google Team-eko arduradunen erreakzio azkarra eta arazoa konpontzeko hartutako konpromisoa, Facebook-en “Like” botoiarekin izandako kontu berdinak ez ote ditugun izango ere “+1” horrekin kezkatzen hasita hasita nago.
Blog sarrera horretan zetorren bigarren berrikuntza zera zen: YouTubeko bideoak Google Plus-etik atera gabe bilatu eta partekatzeko aukera txertatzea. Botoi txiki bat erantsi digute leihoaren eskuinaldean, oso modu diskretuan, baina era berean oso erosoa (onartu beharra dago) edozein bideo YouTuben bilatu eta gero Google Plus-en partekatu nahi badugu. Horrela, Google-ek arrazoi berri eman digu Google Plus-etik atera beharrik ez izateko. Eta noski, erabaki honen jarraipena zein izan daitekeen ulertzea ez da oso konplikatua, ikustea besterik ez dago eskuineko irudia edo azpiko hiru irudien sekuentzia. Bai, badakit horrelakorik oraindik ez dutela garatu, Google Plus-eko erabiltzaile batek disenatutako mockup bat besterik ez da. Baina ez dut uste denbora gehiegi pasatuko denik Google Music edo Google Maps bezalako zerbitzuak Google Plus-en integraturik izateko. Horrela, Facebook-ek Spotify-rekin egin duen moduan, Google-ek oso erraza dauka Google MusicGoogle Plus-ekin lotu eta lehenengoan dituzun abestiak bigarrenean zure lagunekin klik gutxi batzurekin partekatzeko, dagoeneko YouTubeko bideoekin egiten dugun moduan. Edota lagunekin geratu zarela bazkaltzeko eta jatetxearen kokapena eurekin partekatu nahi duzula? Arazorik ez! Google Plus-etik irten gabe Maps-eko kokapen bat beraiekin partekatzea di-da batean egingo duzu. Horrela, konturatu gabe, Google-en tresna guztiak Google Plus-en uztartzen dituztenean ez dugu arrazoirik edukiko sare horretatik irteteko, izan ere, eskura izango dugu klik gutxitan beharko dugun guztia.
Atzo bertan Google+ Pages jarri zuten martxan. Orain arte Google ez du publizitaterik sartu bere sarean. Baliteke mugimendu honekin gauzak desberdinak izatea hemendik aurrera. Egia da ez zaudela derrigortuta enpresa baten jarraitzaile egitea baina egia da, baita ere, bizi garen informazio burbuila pertsonal honetan zaila dela zure zirkuluek kontsumitzen duten informaziotik ihes egitea. Beraz, ez nintzateke harrituko hemendik gutxira hainbat enpresen albisteak nire stream-ean topatzen hasiko banintz. Eta hau ere, ez dut gustuko.

EGUNERAKETA – 2011/11/09: onartu behar dut gustatu zaidala nola konfiguratu dituzten Google+ Pages, gure stream-a publizitatez josita agertzea saihesteko.

Ezin da ukatu azken hamarkada honetan Google-ek aplikazio bikainak garatu dituela. Lan handia egin du mota eta formatu guztietako informazioa sarera igo eta modu erraz batean erabili eta partekatu ahal izateko. Erabiltzaile asko irabazi ditu garatu dituen produktuen kalitate onari esker: ni naiz horietako bat. Garatu dituen produktuen kalitateari esker eta sarean eraman duen filosofiari esker, erabiltzaileon fidelizazioa eta babesa lortu du, nirea lehenengoa. Eta orain, fidelizazio horretaz baliatuta, ia konturatu gabe, jarraitzaile guztiak Google Plus-erantz biderantzen ari da.

Hortxe, Google Plus-en, Google-ek sarean zehar sakabanatuta dituen “atrakzio” zoragarri eta eder guztiak bildu ditu (edo biltzera doa) eta badirudi bere asmoa dela bertatik ateratzeko beharrik ez izatea. Horretarako bere zerbitzuetan jasota daukagun informazio guztia “Googleland” berri honetan zabaldu eta partekatzea esperientzia sinplea bihurtzea du helburu, bertatik atera gabe orduak eta orduak egin ditzagun.

Oraindik ez daukat garbi norantz joko duen Google-ek bere sare sozial berri honekin baina azkeneko zantzuen arabera ni behintzat baditut kezkatuta egoteko arrazoiak. Ez dut nahi langaz betetako Internet baten partaide izan, berdin dit Jediak edo Sithak badira ere.

Erabaki bat hartu baino lehen adi egon beharko gara Google plus-en bilakaerari.

Ubuntu, erabiltzaile esperientzia eta konpetentziatik ikastea

Egun pare bat daramat Ubunturen azken bertsioa probatzen. Eguneraketa arazorik gabe (azken bertsioetan bezala) burutu zen aurrekoan, Ubuntuk behar zuen fidagarritasun puntu hori lortu duela esango nuke.

Ez da bakarrik eguneraketek ematen duten fidagarritasuna edota instalazio garbien sinpletasuna. Badaude detaile txikiak ere azken distroan datozenak, Ubuntu erabiltzerakoan sentsazio “atsegina” lortzen laguntzen dutenak. Loginaren diseinu berria, Nautilus-en itxura modernoagoa, ikono berriak… Ubunturekin “gustorago egoten” laguntzen dute. Agian tontakeria bat irudituko zaizue baina software askearen hedapena eta erabiltzaile kopuruaren hazkuntza bilatu nahi badugu, detailetxo horiek berebiziko garrantzia dutela iruditzen zait niri.

Eta hemen agian norbait nirekin haserretuko da baina uste dut zilegia dela onartzea (aurrekoan ere zerbait aipatu nuen Sustatun) azken distroetan egin diren hobekuntza asko MacOS-en ereduari jarraiki etorri direla. Esango nuke Canonicalek apostu garbia egin duela erabiltzaile esperientzia xamurtu eta erraztearren alde eta horretarako eremu horretan eredugarria den MacOS-etik ideia ugari inplementatu ditu.

Hauetako batzuk aipatzearren software biltegia (aplikazioen instalazioa zen Ubunturen gauza konplikatuenetako bat), leihoen botoiak ezkerrera eramatea, menu globala, Launcher-a (MacOS-en Dock-aren antzera), goiko panela bakarrik mantentzea, Nautilusen itxura berria, tipografiari emandako garrantzia, sistemaren jakinarazpen koadroak…

Erabiltzaile esperientzia ez da soilik diseinua (askotan gauza bera direla pentsatzen dugun arren). Erabiltzaile esperientzia diseinua, ergonomia, erabilerreztasuna, “usabilitatea” (erdarazko usabilidad: ez dakit nola deitu euskaraz), egonkortasuna, segurtasuna, fidagarritasuna, periferikoen integrazioa… hori guztia eta gehiago da. Horretan maixu da Apple bere produkzio esparru guztietan, bai software baita hardware mailan ere

Erabiltzaile esperientzia ez da soilik diseinua

Atzera begiratzen badugu, Ubuntuk ikaragarrizko bilakaera izan du erabiltzaile esperientziari dagokionez. Hobekuntza hauetako asko “barruan” egindako lanaren ondorioa izan bada ere, hobekuntza asko konpetentziaren ereduari jarraiki etorri direla ere onartu behar da. Ongi etorriak hobekuntza horiek software askearen zabalkunderako mesedegarriak badira.

Google: “Don’t be evil” ala “The Big Brother”?

Uste dut nire printzipio eta baloreekin koherentziaz jokatzea izan daitekeela nire nortasunaren ezaugarri nagusienetako bat. Bai nire harreman pertsonaletan baita nire jardun profesionalean garrantzia handia ematen diot kontu honi. Nire buruari jartzen diodan exijentzia hori beti betetzea ezinezkoa dela onartuta ere, okerreko bidetik noala uste dudanean ahalegintzen naiz nire filosofiarekin kontsekuentea izaten.

Ikuspegi profesional batetik, teknologia eta bere erabilerari lotutako gaietan filosofia honekin kontsekuentea izatea lehentasuna izan da niretzat beti. Ikastolan egin genuen software askearen aldeko apustua edo dinamizatzaile bezala nuen rola alde batera uzteko erabakia, besteak beste, horren lekuko izan daitezke.

Bada puntu bat, halere, aspalditik kezkatzen nauena. Arazoa Google da. Google-ekin konfliktoa daukat (pertsonala eta profesionala), izan ere, kontzienteki nire printzipioen aurka aritu naizela badakit baina ez dut ikusten konponbide garbirik.

Nire kezkak aspalditik datoz, GApps ikastolan martxan ipintzea erabaki genuenetik. Ordurarte Google-en presentzia gure ikastolan anekdotikoa zen (bilatzailea, batez ere, “early adopters”-etako batzuk GMailekin hasita geundelarik). Ordutik hona Google-en eragina gure bizitza digitalean areagotzen joan da baita gure ikastola barruan sortu eta partekatzen dugun informazioan ere. Tarteka Mikelekin hitz egiten dut kontu honi buruz baina arriskuak ikusten baditut ere, nola jokatu, zer egin… ez daukat batere garbi. Aurrekoan Mariano Amartinoren “paranoiak” irakurri ondoren, berriro agertu dira kezka horiek. Hauxe nire dilema:

Don’t be evil

Ez ditut Google-en enpresa barruko estrategia zehatzak ezagutzen baina erabiltzaile bezala beti iruditu zait bezeroekiko jarrera irekia eta “legala” duen enpresa bat. Bezeroekin zuzeneko harremana (GApps-eko administratzaile bezala zuzenean egiaztatu dut); pribatutasunari ematen dioten garrantzia (hanka sartu dutenean ere, egindako errorea berehala konpontzen ahalegindu dira); informazio pertsonala bezeroak berreskuratu ahal izateko egindako ahalegina (nahiz eta gero beste zerbitzu batzuekiko “interoperatibitatea” oso garbi ez egon); kode ireki eta software askearen aldeko jarrera garbia (Android da adibide garbiena)…

Honi guztiari gehitu beharko genioke euren produktu gehienen kalitatea, erabilerraztasuna, etengabeko hobekuntza eta… prezioa 🙂

The Big Brother

Asko daki Google-ek gure ikastolari buruz. Batzuetan arazo hau erlatibizatzeko joera izaten dugu (“tira, zergatik jakin nahiko du Google-ek ezer niri buruz”). Tremendismoan erori gabe, uste dut ezin dela kontu hori alde batera utzi. Gai honek ez dauka bakarrik eragina ikastola barruan (azken finean guk erabiltzen dugun GApps for Education zerbitzuan Google-ek ez digu publizitaterik txertatzen), eragina dauka gure ikasleen etorkizunean. Izan ere, ikastola barruan Google tresnak erabiliz ikasleak enpresa honekiko fidelizatzen ari gara, ikastolatik irteten direnean Google-en aplikazioak erabiltzea “behartzen” ari gara, neurri batean. Kontu etiko eta filosofiko hauek, zoritxarrez, bazterrean geratzen dira eskoletan teknologiari buruz ari garenean baina nik uste dut ezin ditugula alde batera utzi.

Alderdi teknikotik ikusita, Google-ekin daukagun arazo hau SaaS ereduaren ondorio zuzena da eta esparru horretan lan egiten duen beste edozein enpresarekin berdin-berdin izango genuke. Google-ek, ordea, zerbitzu horiek dohain eskaintzen dizkigu. Google-ek muntatu digun azpiegitura hori guk geuk eraiki, martxan ipini eta mantentzea ezinezkoa da, ez ditugulako ezagutza tekniko nahikorik, ez daukagulako dirurik eta, nire iritziz, irakasle bat (edo bi, edo hiru…) zeregin horietara betirako hipotekatzea errore bat delako.

Zer egin orduan? Nola konpondu Google-ekiko barruan daukadan gatazka hori?

Eta Flickr ixten badute?

Une honetan gauzak zertxobait baretu direla dirudien arren, duela aste batzuk sekulako zurrunbiloa sortu zen sarean Yahook Delicious itxi edo, agian, saltzeko asmoak zituela jakin zenean. Harrez gero, asko dira begiak Yahooren zerbitzurik arrakastatsuenean jarrita dutenak. Antzekorik gertatuko ote da Flickr-ekin?

Web 2.0ren eztandaren jatorrian kokatu izan da Delicious. Dagoeneko 5428 erreferentzia ditut gordeta bertan, lehenengoa 2005eko maiatzaren 5ekoa izanik. Hainbeste denbora pasa bada ere, Delicious da oraindik gehien erabiltzen dudan aplikazioetako bat eta nire informazio iturririk garrantzitsuena. Bertatik jasotzen ditudan jarioek eta bertan egiten ditudan bilaketek nire jakinmina asetzen duen iturri nagusiak izaten jarraitzen dute. Yahooren asmoak ezaugutu zirenean (hasieran itxi nahi zuela, gero saldu) jendea urduri jarri zen, jasota zituzten gogokoak desagertuko ote zitzaien beldur. Askok hauek esportatu eta bigarren zerbitzu batera migratzea erabaki zuten (Diigo, nagusiki). Nire kasuan, bildutako informazioa galtzea baina gehiago (informazio gehienak ez du balio gehiegirik gaur egun) dagoeneko eginak ditudan loturak eta beste erabiltzaileekin sortuta ditudan taldeak galtzea ematen dit amorrazioa; alegia, tresnaren alderdi soziala da niretzat baliagarriena. Dena den, ez dut uste zerbitzuak azkenean krak egitera helduko denik. Jarraitzen dut pentsatzen zerbitzuak atzean duen erabiltzaile kopurua dela eta, negozio egiteko oraindik badela gai uste dut. Aukera bat, agian errazena, zerbitzua premium bihurtzea izan daiteke. Akaso ez genuke gutako askok izena emango horretarako aukera izango bagenu? Nik ordainduko nukeela uste dut, Flick-en Pro kontua ordaintzen dudan moduan. Bitxia ezta? Yahoorena da une honetan, erabiltzen ditudan web zerbitzu guztietatik, ordaintzen dudan bakarra eta ez litzaidake batere axolako, Delicous (baita Yahoorena) erabiltzeagatik zerbait ordaindu beharko banu.

Delicious-en egoera dela eta, askok jarri dira Flickr-i begira. “Eta honi ere antzekorik gertatuko balitzaio?” galdetzen dute/dugu askok. Aurreko estekan egoera horretara heltzeko bi kausa azaltzen dituzte.:

One cause for worry is reports of sudden and unexplained account deletions. The other is the possibility that Flickr might fail for the same reason that, say, MySpace is now failing. That is, by declining use, disinterest or mismanagement by the parent corporation, or a decline in advertising revenues.

Asko izan dira azkenaldian argitaratu diren antzeko iritziak. Zurrumurruekin amaitu nahian Yahook berak aipatu zuen duela egun batzuk ez duela asmorik Flickr hiltzen uzteko, aplikazioaren mantenu eta bere garapenarekin jarraitzeko konpromisoarekin jarraitzen duela. Zenbaterainoko sinisgarritasuna duen “konpromiso” horrek ez daukat oso garbi. Izan ere, atzo bertan jakin nuen Flickr-ek erabiltzaile baten 4000 argazki ezabatu dituela eta ezin dituela berreskuratu. Ummmm… kezkagarria, ala?

Nire kasuan, Flickr argazki gordailu moduan soilik erabiltzen dut, aplikazioaren alderdi sozialak (Deliciousen kasuan hainbeste garrantzia duena niretzat) ez du balio gehiegirik nire kasuan. Kasu honetan argazkiak galtzea bai izango litzateke traumatikoa niretzat hortxe baitauzkat gordeta, segurtasun kopia modura, azken urteotako familiako argazki gehienak, besteak beste. Beraz, gauzak nola dauden ikusita, adi egotea eta irtenbide posibleak aztertzea zerbait kritikoa bihurtu da niretzat. Eta zeintzu irtenbide har daitezke Flickr-ek porrot egin baino lehen?

Aukera desberdinak planteatzen ari dira sarean zehar. Aurrean aipatutako artikuluan, adibidez, bi irtenbide planteatzen dituzte: orain ordaintzen dugun kuota igotzea edo norberak kudeatuko lituzkeen (self-hosted) Flickren antzeko guneak garatzea (Diaspora/Facebook-en antzeko zerbait ulertzen dut nik). Badira ere, Flickr erabiltzen dugunok zerbitzua erosi beharko genukeela proposatzen dutenak (Delicious-ekin ere antzeko proposamenak irakurri izan ditut). Tira, horrelakoetara heldu aurretik Yahooren mugimenduak nondik doazen aztertu beharko genuke. Hori garbi. Dena den, egoera argitzen doan bitartean, ez legoke batere gaizki Flickr-en gordeta ditugun argazkien babes-kopia egiten duten aplikazioren batekin probatzen joatea.

Eta zuk, zer uste duzu gertatuko dela Flickr-ekin? Zuk zer egingo zenuke?