sare-sozialak – IKTeroak

Jokin in Googleland: zalantzak eta errezeloak

Onartu behar dut nire harremana sare sozialekin nahiko xelebrea dela. Gaurdaino arrakastatsuenak izan diren sare guztiak probatu ditut baina beti topatzen dut arrazoiren bat sare horien eta nire arteko harremana eteteko. Garbi dago arazoa ez direla sareak, arazoa ni naiz 😉

Facebook izan da gutxien erakarri nauena. Hasiera hasieratik izan nituen errezeloak Facebook-en inguruan. Ez zitzaizkidan batere gustatu Internet zabalean, mini-Internet itxi eta opako bat sortzeko Zuckerberg-ek zituen intentzioak. Ez nuen “walled garden” batean murgilduta pasatu nire bizitza digitalaren zati handi bat. Beraz, kontua ireki eta gutxira istea erabaki nuen. Kontua isteko jarritako trabak nolakoak ziren egiaztatu nuenean, alde egiteko gogoa oraindik nabarmenagoa izan zen. Denborarekin, Facebook negozio politikaren xehetasunak sakonago ezagutzen joan naiz eta oso garbi izan dut ez nintzela berriro bertara bueltatuko.

Twitter-en denbora gehiago egin nuen. Denbora nahikoa izan zen konturatzeko hor ere ez nintzela gustura sentitzen. Hasiera batean ez nuen irizpide konkreturik izan nor jarraitu eta nor ez erabakitzeko. Baina ikusita bertan zenbat denbora pasatzen nuen eta zeinen kaxkarra zen denbora horri ateratzen nion etekina, erabiltzaileak arreta gehiagorekin esleitzen joan nintzen; batzuei jarraitzeari utzi nien, erabiltzaile berria jarraitzeko irizpideak zehaztu nituen eta informazioa hobe antolatzeko zerrendak sortu nituen. Baina, hala eta guztiz ere, ez nuen lortu trankiloa hartzea:

Erabiltzaile bat baino gehiagorekin, aldi berean, taxuzko eztabaida bat eramatea ezinezkoa egiten zitzaidan, karaktere kontua eta iruzkinen dispertsioa zirela eta.
Erabiltzaileak iragazita ere, funtsik gabeko informazioak nire denboraren zati handiegia kentzen zidala iruditzen zitzaidan eta, bestalde, balekoa zena irakurri eta ondoren erabiltzeko denborarik ez nuela ikusten nuen.
Informazio iturri desberdin ugari nituela uste banuen ere, denborarekin sentitzen nuen beti nenbilela informazio berdinaren inguruan bueltaka: iritzi dibergenteak, gehiengoak erabakitzen duen iritzien aurkako posturak… faltan botatzen nituen
Protagonismoa nagusiki bilatzen duten erabiltzaileak, buenrollismo exajeratua, juizio paraleloak… ez nituen gustuko.

Bitarte honetan Friendfeed erabiltzen aritu naiz, oso gustura. Beti esan dut niretzat informazioa kudeatzeko tresnarik hoberenetakoa dela, bera baino arrakastatsuagoak diren sare sozial gehienen gainetik. Horren seinale nabarmena da gorantz doan Google Plus sare berriak Friendfeed-ek dituen aukera asko kopiatu izana.

Horregatik eta ikastolan erabiltzen ari garen Yammer sarearekin antza handia duelako, Google Plus bila nenbilen sare definitiboa izango zela pentsatu nuen, nahiz eta tresnak oraindik hobekuntza dezente behar dituen.

Poliki-poliki geroz eta erabiltzaile gehiago ari dira euren stream-a eguneratzen (nire zirkuluetan, behintzat, erabiltzaile askoren jarduna biziki piztu da azken bi asteotan), pixkanaka-pixkanaka eztabaidak sortu eta iritzi trukaketa aberasgarriak agertzen hasi dira… eta pittinka-pittinka ere zeintzuk diren Google-en asmoak azaleratzen joan dira. Eboluzioa nolakoa izango den oraindik ikusteke badago ere, Google-ek azken egunetan egin dituen mugimenduak nire kezka eta errezeloak piztu ditu.

Google Readeri egindako aldaketak, adibidez, ez zaizkit gustatu. GReader-eko informazioa nahi dugunarekin nahi dugun bezala partekatzeko aukera kendu egin dute aplikazioari egin dioten azkeneko eguneraketan. Orain gure RSS jarioetatik jasotako informazioa erabiltzaile jakin bat edo erabiltzaile talde jakin batekin partekatu nahi badugu, derrigorrez erabiltzaile horiek Google Plus-en egon behar dira (zorionez, “Send To” aukerarekin sarrerak beste zerbitzu batzuetan partekatzeko aukera erabilgarri jarraitzen du). Erabaki honekin, Google-ek gu eta gure lagunak Google Plus erabiltzea derrigortu nahi gaitu. Honek kritika ugari eragin ditu GReader-eko erabiltzaile komunitatean eta ni ere hauekin bat egiten dut (horrelakoetan gertatzen den moduan, bestelako iritziak ere bota dira sarean)
Erabaki hau hartu eta handik gutxira, Google in Google+ izeneko blog sarrera batean, bi berrikuntza aurkezten ditu Google-ek. Horietako bat Chrome-rako gehigarri bat da; honekin “+1” egin daiteke irakurtzen ari garen edozein web orriren gainean eta, horrela, Google Plus-en partekatuta geratzen da. Kontu teknikoetan oso jantzia ez banago ere, ulertu dudanagatik badirudi gehigarri honek gure segurtasuna eta pribatutasuna kolokan jartzen dituela. Eskertzekoa bada ere Google Team-eko arduradunen erreakzio azkarra eta arazoa konpontzeko hartutako konpromisoa, Facebook-en “Like” botoiarekin izandako kontu berdinak ez ote ditugun izango ere “+1” horrekin kezkatzen hasita hasita nago.
Blog sarrera horretan zetorren bigarren berrikuntza zera zen: YouTubeko bideoak Google Plus-etik atera gabe bilatu eta partekatzeko aukera txertatzea. Botoi txiki bat erantsi digute leihoaren eskuinaldean, oso modu diskretuan, baina era berean oso erosoa (onartu beharra dago) edozein bideo YouTuben bilatu eta gero Google Plus-en partekatu nahi badugu. Horrela, Google-ek arrazoi berri eman digu Google Plus-etik atera beharrik ez izateko. Eta noski, erabaki honen jarraipena zein izan daitekeen ulertzea ez da oso konplikatua, ikustea besterik ez dago eskuineko irudia edo azpiko hiru irudien sekuentzia. Bai, badakit horrelakorik oraindik ez dutela garatu, Google Plus-eko erabiltzaile batek disenatutako mockup bat besterik ez da. Baina ez dut uste denbora gehiegi pasatuko denik Google Music edo Google Maps bezalako zerbitzuak Google Plus-en integraturik izateko. Horrela, Facebook-ek Spotify-rekin egin duen moduan, Google-ek oso erraza dauka Google MusicGoogle Plus-ekin lotu eta lehenengoan dituzun abestiak bigarrenean zure lagunekin klik gutxi batzurekin partekatzeko, dagoeneko YouTubeko bideoekin egiten dugun moduan. Edota lagunekin geratu zarela bazkaltzeko eta jatetxearen kokapena eurekin partekatu nahi duzula? Arazorik ez! Google Plus-etik irten gabe Maps-eko kokapen bat beraiekin partekatzea di-da batean egingo duzu. Horrela, konturatu gabe, Google-en tresna guztiak Google Plus-en uztartzen dituztenean ez dugu arrazoirik edukiko sare horretatik irteteko, izan ere, eskura izango dugu klik gutxitan beharko dugun guztia.
Atzo bertan Google+ Pages jarri zuten martxan. Orain arte Google ez du publizitaterik sartu bere sarean. Baliteke mugimendu honekin gauzak desberdinak izatea hemendik aurrera. Egia da ez zaudela derrigortuta enpresa baten jarraitzaile egitea baina egia da, baita ere, bizi garen informazio burbuila pertsonal honetan zaila dela zure zirkuluek kontsumitzen duten informaziotik ihes egitea. Beraz, ez nintzateke harrituko hemendik gutxira hainbat enpresen albisteak nire stream-ean topatzen hasiko banintz. Eta hau ere, ez dut gustuko.

EGUNERAKETA – 2011/11/09: onartu behar dut gustatu zaidala nola konfiguratu dituzten Google+ Pages, gure stream-a publizitatez josita agertzea saihesteko.

Ezin da ukatu azken hamarkada honetan Google-ek aplikazio bikainak garatu dituela. Lan handia egin du mota eta formatu guztietako informazioa sarera igo eta modu erraz batean erabili eta partekatu ahal izateko. Erabiltzaile asko irabazi ditu garatu dituen produktuen kalitate onari esker: ni naiz horietako bat. Garatu dituen produktuen kalitateari esker eta sarean eraman duen filosofiari esker, erabiltzaileon fidelizazioa eta babesa lortu du, nirea lehenengoa. Eta orain, fidelizazio horretaz baliatuta, ia konturatu gabe, jarraitzaile guztiak Google Plus-erantz biderantzen ari da.

Hortxe, Google Plus-en, Google-ek sarean zehar sakabanatuta dituen “atrakzio” zoragarri eta eder guztiak bildu ditu (edo biltzera doa) eta badirudi bere asmoa dela bertatik ateratzeko beharrik ez izatea. Horretarako bere zerbitzuetan jasota daukagun informazio guztia “Googleland” berri honetan zabaldu eta partekatzea esperientzia sinplea bihurtzea du helburu, bertatik atera gabe orduak eta orduak egin ditzagun.

Oraindik ez daukat garbi norantz joko duen Google-ek bere sare sozial berri honekin baina azkeneko zantzuen arabera ni behintzat baditut kezkatuta egoteko arrazoiak. Ez dut nahi langaz betetako Internet baten partaide izan, berdin dit Jediak edo Sithak badira ere.

Erabaki bat hartu baino lehen adi egon beharko gara Google plus-en bilakaerari.

Prosumer-aren gainbehera

Aurrekoan komentatzen nuen sentsazioa daukadala, nahiz eta inoiz baino informazio iturri gehiago izan, nahiz eta inoiz baino askatasun gehiago izan informazioa sortu eta partekatzeko, ez ote gabiltzan sartuta halako burbuila informatibo batean non barruan bueltaka dabiltzan informazio pilulak ez ote diren guk uste duguna baina homogeneoagoak, uniformeagoak eta bideratuagoak.

Aipatzen nuen orduan ere sentsazioa nuela ohiko hedabide tradizionalak geroz eta indartsuago eta hobe kokatuagoak ikusten nituela interneten orokorrean, baina sare-sozialetan bereziki. Interneten gertatu zen hasierako eztanda sozial hark lekuz kanpo harrapatu bazituen ere hedabide horietako bat baino gehiago, uste dut denborarekin jakin izan dutela egoerari buelta ematen, batez ere, sare sozialen garapenaren eskutik. Datu zehatzak ez baditut ere, inpresioa daukat ohiko hedabideetatik irteten diren artikuluen barreiaketak sareetan zehar gora egin duela azkenaldian.

tweet tv — Twitter eta telebista: geroz eta antzekoagoak?

Web 2.0ren eztanda blogen eztandaren eskutik etorri zen. Guztiok pasa ginen eduki kontsumitzaile pasibo izatetik eduki sortzaile izatera; informazio fresko, berri eta originala nonahi aurki zitekeen orduan. Prosumer bilakatu omen ginen guztiok. Baina idaztea lan nekeza da, denbora eskatzen du eta, askotan, ez da horretarako gogo gehiegirik izaten ohiko lanaldiarekin amaitu ondoren. Horrela, blog pertsonal askok pertsiana bota dute azkenaldi honetan. Bakarrik geratu dira betidanik erreferentetzat hartu izan diren blogak; hauenak izaten dira, baita ere, handik eta hemendik bueltaka ibiltzen diren artikuluetako asko.

Beste fenomeno bitxi baten garapena ere nabarmendu da azkenaldi honetan; blogarien elkarteak edo kolaborazioak marka baten inguruan. Hortxe ipini daitezke adibide bezala The Huffington Post Estatu Batuetan, edota Neumattic Espainian edo agian ZuZeu edo Sustatu bera ere, Euskal Herrian. Gune hauek guztiek ezaugarri nagusi bi dituzte: argitaratze maiztasun handia eta sare-sozialekin zuzeneko uztarketa, norantza bietan gainera, artikuluak zabaltzeko botoiak nonahi ipiniz baina baita ere sareetan egindako iruzkinak blogetara ekarriz. Sona handiko autoreak, informazio jario jarraia eta sareekin lotura zuzena, kontaktu edo lagunekin etengabeko komunikazioa bermatuz, euren edukien protagonismoa sarean goiko mailan mantentzea lortzen dute.

Prosumer-on aldetik egon den edukien ekoizpenaren beherakadarekin, alde batetik, eta aurrean aipatu diren fenomeno horien bilakaerarekin, irudipena daukat sarea ez dela duela urte batzuk bezain plurala, bezain heterogeneoa, bezain aberatsa. Susmoa daukat internetekin ere ez ari ote den gertatzen beste komunikabide guztiekin gertatutakoaren antzekoa: alegia, ez ote garen informazio kontsumitzaile pasiboak bihurtu, gure nahi, gogo edo gustuen “share”a neurtzeko “Atsegin dut” edo “RT” edo “Follow”, edo “Lagun egin” edo “bit.ly” edo “ow.ly”… edo beste edozein botoi edo esteka klikatu besterik egiten ez dugunok.

Informazioaren demokratizazioa aipatzen genuen internet berriaren ezaugarri nagusietako bat bezala duela zazpi urte; pluraltasuna, askatasuna, izpiritu kritikoa…. Benetan hainbesterako izan dela iruditzen zaizue?

OHARRA: kontu hauek aspalditik buruan bueltaka banituen ere, berriro hasi zaizkit bueltaka The Truth about Twitter: It’s The Evening News artikulua irakurri ondoren. Artikulu horretan agertzen den esaldi hau askotan pasa zait burutik azkenaldian:

Twitter is more like TV than you’d think

Zuzena eta zehatza, ezta?

Burbuilatik harago

Gazte-gaztetatik izan naiz modetatik ihesian, topikoetatik urrun, tendentzia eta joeren aurka jardun den horietakoa. Ziurrenik horretan eragin handia izan du nire karakter menderakaitz, egoskor eta inkonformistak. Bada hori, nahiko tipo xelebrea naizela! (nire amak badaki, bai, zertaz ari naizen).

Ez naiz erretzailea. 13-14 urte nituela, nerabezaroaren hasieran, inguruko lagun guztiek zigarroari lehen kaladatxoak ematen hasi zirenean, nik ez nuela kerik probatuko erabaki nuen. Eta horrela gertatu da gaurdaino. Aurrerago, tabernan irabazitako lehenengo sosekin nire lehen diskak erosi behar nituela eta, telebista eta irrati kate gehienen eskaintza aspergarritik harago zer zegoen ezagutu nahi nuela, Rockdelux aldizkaria erosten hasi nintzen. Ordizian lau friki besterik ez ginen txanponak aldizkari horretan gastatzen genituenak. Bertan gomendatzen zituzten talde gehienen diskak Discoplayko katalogotik kanpo egoten zirenez, katalogo berri bat bilatzera jo nuen. Eta horrelaxe ezagutu nuen Madrilgo Discos Del Sur dendak (uste dut jada denda itxita dagoela) banatzen zuen katalago bitxi hura. Enpin, adibide tonto pare bat besterik ez dira baina nire izaera azaltzeko nahiko adierazgarriak

Egia da asaldura puntu hori gaztaroaren berezko ezaugarria izaten dela eta heldutasunerako bidean galtzen joaten dela. Baina, batzuetan barrura begiratzen dudanean, izpiritu hartatik oraindik zerbait mantentzen dudala iruditzen zait. Baliteke, adibidez, jarrera menderakaitz, egoskor eta inkonformista horren isla txikiren bat agertzea oraindik nire familiako negozioa utzi eta irakasle bezala lanean hastea erabaki nuenean; edota dinamizatzaile bezala hasi nintzenean, gehienek planteatzen zuten profil teknikoa alde batera utzi, eta alderdi pedagogiko eta kudeaketa arloarekin lotutako zereginetara dedikatzea erabaki nuenean; edota, inguruko ikastetxeetan zegoen joera nagusiaren aurka, gurean software askearen aldeko apustua egin behar genuela erabaki nuenean. Eta, nola ez, blog hau bera sortzeko erabakia hartu nuenean. Erabaki hauen guztien atzean ziur gaur kontzientea ez naizen arrazoi ezkutu asko egon zirela baina, nik uste dut, guztietan bazegoela oraindik ere uniformetasunetik ihes egiteko nahia, tendetzia, joera eta moden mugetatik harago dagoena ezagutzeko gogoa, bide berriak urratzeko irrika, ikaskuntza berriekin aberasteko esperantza.

Dena den, informazio eta komunikazio kanalak gaurkoan baina murritzagoak ziren garaian, moden zirkulutik harago egotea ez zen oso konplikatua. Mende berri honen lehen hamarkada amaitu berri dugun honetan ordea, kanal horiek esponentzialki hazi diren honetan, hiperkonektatuta bizi garen garai honetan, norberak bere garapen espazio propio, pertsonal eta autonomoa aurrera eramatea, inguruan dituen eraginetatik at, gauza konplikatua bihurtu da, izan ere, jasotzen diren kanpo estimuluen eta eraginen presentzia hain handia da, beti dirudiela dagoeneko urratuta dagoen bide bat egiten gaudela. Eta hori, ni bezalako tipo batentzat, nahiko gauza frustrantea da.

Denboralditxo bat daramat kontu honi buelta batzuk ematen. Arinkeria da nagusi nire inguruan; fast-foodaren moduan, apenas garrantziarik duen etengabeko informazio jario batean kontsumitzaile amorratua bhurtu naiz eta, kontraesana badirudi ere, informazio jario horrek ez nau autonomoagoa, askeagoa egiten. Alderantziz, kontsumo azkarreko informazio fluxu horrek moda, joera eta tendentzietatik inoiz baina menpekoagoa sentitzera eraman nau. Oso identifikatuta sentitzen nintzen atzo El Pais-ek Nicholas Carri egindako elkarrizketan, ondokoa irakurri nuenean:

La multitarea, instigada por el uso de Internet, nos aleja de formas de pensamiento que requieren reflexión y contemplación, nos convierte en seres más eficientes procesando información pero menos capaces para profundizar en esa información y al hacerlo no solo nos deshumanizan un poco sino que nos uniformizan

Konturatu gabe, azkenaldian ni neu dinamika horretan sartu naizela konturatu naiz, ni neu kontsumo azkarreko informazio pilulak etengabe barreiatzen diren burbuila digital batean murgilduta nabilela iruditzen zait eta burbuila horretan egiten dudan jardunak ez dit inongo abantaila konpetitiborik ekartzen, ez dit ingurukoengandik bereizteko balio, ez da ikaskuntza esanguratsuan bilakatzen.

Eta zerk mantentzen nau orduan burbuila horren barruan orduan? Galdera honen erantzuna atzo bertan Plistik eman zidan Karrajuenean.

Nire iritzian, burmuinak konpentsazio azkarra bilatzen du, gehienetan; gai da denbora luzean dentsitate arineko informazio-fluxua deskodetzen aritzeko; akuilu du deskodetzeak dakarkion ‘sari’ azkarra (dela emozioa, dela informazioa, dela ekinbidea…)

Erabat ados nago bere azalpenarekin. Sare-sozialak burbuila digitalaren McDonaldsean bilakatu dira; honek, bigarren mailako kalitatea duen haragi puska baten kontsumoaren esperientzia, jate soilak berak suposatzen duena baina “aberatsagoa” den zerbaitetan bihurtu duen bezala, sare-sozialek ere antzeko papera jokatzen dutela esango nuke nik. Informazio arinaren kontsumoak, informazioaren kalitatea eta honen inguruko hausnarketa alde abetar uzten ditu, bere benetako balioa kontsumoak sortzen dituen estimuluetan koka daitekeelarik. Ukaezina dena da, estimulazio horrek maila baxuko ekintzak eragiten dituela, diskurtso pobreak eta errepikakorrak eta, garrantzitsua dena, inakzioa. Hortxe Interneteko euskarazko edukietan bizi dugun beherakada, besteak beste.

Badakit beti korrontearen aurka igerian aritzea gauza nekeza dela baina niretzat oso garrantzitsua da. Moda eta joeren ahuleziak identifikatzea, gehiengoa non dabilen oker analizatzea izan daiteke bidea egin eta honekin batera, ikasten joateko modurik egokiena. Horixe bera irakurtzen nuen aurrekoan, adibidez, Martin Gardner-en aipu batean. Balio dezala hausnarketa honek etorri behar duen aldaketa horren abiapuntu bezala.