Kategoria: IKTak eta irakaskuntza

Ikasys proiektua abian da ikastola ezberdinetan

Aurtengo ikasturtea berezia izango da hainbat ikastoletan, gurea tartean. Izan ere, Ikasys proiektuari esker, lehenengoz erabiliko ditugu ordenagailuak gela barruan Txanela proiektuari lotutako IKT jarduerak burutzeko. Jarduera hauek ordenagailuz egiteak ekar ditzakeen onurak baino gehiago, niri pertsonalki garrantzitsuagoa iruditzen zait beste gauza bat: bai irakasle baita ikasleek ere, eramangarriak gelako beste edozein baliabide bat bezala onartzen duten lehenengo aldia da. Proiektu honi esker, Lehen Hezkuntzako klaustroak ekipoekin gela barruan lan egin daitekeela ikusi du eta irakasleek lehen urratsa emateko konfiantza nahikoa lortu dutela ohartu naiz. Ziur nago, emandako urrats honek, eragin handia izango duela etorkizun laburrean. Ikusiko duzue.

Bihotz Gaztea ikastolan dagoeneko hasi dira lanean. Egiten den lanketaren inguruan ideia bat izan nahi baduzue, hementxe uzten dizuet Zirikteroen txokoan ipini duten bideoa.

Zer gertatzen da Hezkuntza Sailean?

Uztailaren hasieran, oporrak hartzeko gogoz nengoela, artikulu bat idatzi nuen Euskal Eskola Publikoko Guraso Elkarteen Konfederazioak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak argitaratutako gida bat (PDF 271Kb) kritikatuz.

Bada, gaur, Andaluziako gure guru baten blogean, gaur bertan, artikulu interesgarri hau irakurri dudanean, uztailean Euskal Herrian argitaratu zuten hura ekarri dit gogora. Alde ederra!

Bai Andaluziako Juntako Berrikuntza Sailak argitaratu duen gida hori bai hemengoa gurasoentzat zuzenduta daude, baina bien artean egundoko aldea dago. Hemengo gidaren abiapuntuak Internet arrisku iturri gisa jartzen duen bitartean, Andaluziakoak gurasoen erantzukizuna azpimarratu eta Internetek eskaintzen dituen abantailetan heztearen beharra goraipatzen du.

Gida ikusteko hiru aukera ditugu:

Aspaldi honetan ez nago bat ere gustura gure sektoreko administrazioak egiten dituen hainbat gauzekin eta gida horrena horietako bat besterik ez bada ere, nik uste dut agerian uzten dituela, aspaldi honetan, Sail horretan dauden arazoak: hizkuntza ereduak, eskola ituna, hitzartutako ikastetxeetako langileon egoera, curriculum berria… eta mezu baterako gordeta nuen Heziberri gunearen bloga.<7P>

Dena nahasten ari naizen arren, botatzeko beharra daukat eta azken honetaz gauza pare bat esateko gogoari ezin diot gehiago eutsi.

Heziberri atera zenean, Sustatuko aipamenean bere hizkuntza trataera “nahasi samarra”tzat jo zuten. Nik uste dut oso oker zeudela. Trataera oso garbia baitu: euskara aukeretan jarri eta artikulu gehienak gazteleraz idatzi. Une honetan, nire kalkulu okerrak ez badira, gune horrek dituen 72 mezuetatik 6 euskaraz, bat elebitan eta 65 gazteleraz idatzita daude. Badakizue, Pixka bat es mucho!!!

Nik ezagutu nahiko nituzke Hezkuntza Sailak dituen irizpideak, baldin baditu, proiektu ezberdinak sustatzeko. Izan ere, “Berrikuntzan europar erreferentea izateko” sortutako ekimen horren atzean Hezkuntza Saila dagoen arren, ez zait iruditzen gune horrek duen praxiarekin Hizkuntza eskubideak bermatzen direnik.

Lehen adibidean, gezurrez beteriko gida atzerakoi baten atzean Hezkuntza Saila ikusten dugu eta, bigarrenean, euskaldunon Hizkuntza eskubideei muzin egiten dien gunearen atzean ere agertzen zaigu.

Zer gertatzen da Hezkuntza Sailean?

Copy&paste vs mashup: adibide interesgarriak

mashup

Pasa den astean plagioak detektatzeko sistemei buruzko informazioaz aritu nintzen. Zorionez, sareko edukiak kopipasteatzea ez da ikasleen artean hain orokortuta dagoen zerbait eta gehienetan irakasleok bidaltzen diegun ariketaren planteamendu okerrean egoten da arazoaren muina. Ikasleak burutu behar duen lanean, zeregin nagusia informazioa bilatu eta “ezdakitzenbatorriko” txosten bat prestatzea izaten denean, kopipasteatzea tentazio handiegia izaten da, batez ere, entregatu beharreko lana irakasle eta ikaslearen arteko kontu batean geratzen denean (informazio hori webean zintzilikatu behar denean, erreparo gehiago ematen diela esango nuke).

Artikulu horren iruzkinetako batean Magicek, gure ikasleak “kopipasteatze”-aren kulturatik “mashup”-en kulturarantz gidatu behar ditugula zihoen. Eta orokorrean berarekin ados nagoen arren, nik ñabarduratxo bat gehiago erantsiko nioke berak dioenari; “mashup” batek justifikazioa dauka emaitzak eduki bakoitzak bere aldetik eskaintzen duen informazioari zerbait eransten badio, zerbait gehiago eskaintzen badu. Informazio iturri desberdinetatik eduki zatiak hartu eta denak gune jakin batean elkartzeak, berez, ez dio balio erantsirik eskaintzen jatorrizko informazioari; informazioa eskuratzeko erraztasun handiagoa izango dugu, kontsultak azkarrago egin ahal izango ditugu… besterik ez.

“Mashup“en kultura geroz eta garrantzia gehiago hartzen ari den fenomeno bat da. Musika munduan aspalditik ezagutzen den fenomenoa da (hip-hop eta musika elektronikoan aspalditik ari dira abesti berriak ekoizten teknika honetan oinarrituta), bideogintzan ere poliki-poliki hedatuz doan mugimendu bat ageri da eta web aplikazio eta informazio digitalaren esparruan, duela gutxitik hona “mashup”en adibide interesgarriak ezagutu ditugu. Azken hauen garapenean garrantzia berezia izan dute bi eragile nagusiek: alde batetik, sarean ipinitako eduki libreen hazkundea eta, bestetik, hainbat web aplikazioen APIen zabalkuntza. Nire harridurarako, oso gutxik jabetu dira oraindik elementu hauen konbinazioak irakaskuntzan eduki dezaketen baliagarritasunaz. Tamalez, eduki itxien eta jabetza pribatua duten aplikazioen ekoizpen lanetan dihardute erakunde eta argitaletxe askok oraindik. “Mirame pero no me toques” (”mirame pero no me reutilices” esan beharko nuke agian) filosofiari jarraituz, edukien berrerabilpena galarazten duten produktu hauek, kontsulta soilerako erabil daitezkeen material sinpleak bihurtzen dira. Garai bateko entziklopedia erraldoiek euren edukiak poliki-poliki denon esku ipintzen ari diren bitartean, batzuei oraindik kostatzen zaie, gauzak aldatzen ari direla jabetzea.

Dena den, gatozen harira. Artikulu honen asmoa, eduki libreak eta web aplikazioak konbinatuz, XXI. mendeko irakaskuntza eredu berri batean, erabil daitezkeen “mashup” batzuen adibideak ematea da. Esan beharra dago “mashup” hauek sortzea ez dela gauza sinplea, teknikoki hainbat tresna ondo menperatzea eskatzen du. Baina horrelako jarduerak orokortzen joateko, denbora besterik ez da behar. Ziur nago, epe laburrean geroz eta errazagoak izango direla irakasleok esku artean izango ditugun mota hauetako tresnak, geroz eta errazagoa egingo zaigula elementu hauek konbinatuz jarduera berriak diseinatzea. Azken finean, denbora kontua besterik ez da.

  1. Flying through the Crusaders: jarduera honen bitartez Erdi Aroko Gurutzadek egindako ibilbideak hegan jarraitu ahal izango ditugu Google Earth erabiliz, etapa bakoitzean egindako distantzien balioak automatikoki lortuko direlarik. Jarduera honetan Wikipediatik ateratako mapa bat erabiltzen da abiapuntu bezala. Google Maps, Google Earth eta Google Spreadsheet (edota Calc) erabiliz ekoizten da jarduera osoa. Emaitza benetaan interesgarria da. Jarduera hau gure tesuingurura ekartzea ez litzateke zaila izan beharko; nahikoa litzateke Gurutzaden ibilbideen ordez antzeko beste informazio batetik abiatzea.
  2. Largest United Kingdom settlements by population: jarduera honetan Wikipedian dagoen Erresuma Batuko biztanle gehien duten hirien taula erabiltzen da erreferentzi bezala. Google Spreadsheet, Yahoo Pipes! (ikaragarria tresna honekin egin daitekeena), Yahoo Maps (Google Maps ere erabil daiteke) eta Google Earth erabiliz, Erresuma batuko hiri nagusiak bisita daitezke hauen populazioa automatikoki azaltzen delarik puntu bakoitzaren deskribapenean. Eta antzeko zer edo zer egingo bagenu Goierriko herriekin?
  3. Gone Google: Google tresnak konbinatuz aurrekoen antzeko zortzi adibide desberdina. Jarduera bakoitzak bere podcast propioa dauka prozedura azalduz eta pdf batean, jarduera egiteko prozedurak azaltzen dira. Aurrekoak baino adibide sinpleagoak diren arren, imajinazio piskatekin zenbat gauza interesgarri ekoiztu daitezkeen ulertzeko nahikoak dira.

Amaitzeko, nahiz eta aurreko “mashup”-en filosofiatik zerbait urrundu, hementxe uzten dizuet Geografiako klaseetan erabil daitekeen beste baliabide interesgarri bi:

  • IBGE·Paises@: munduko estatu guztien inguruko informazio sakon eta zabala topatuko duzue Brasilen egindako gune honetan. Populazioa, indikatzaile sozialak, ekonomia, komunikazio eta ingurugiroarekin zerikusia duen informazioa dago bertan kontsultagai.
  • SHOW/WORLD: munduko oinarrizko mapa batetik abiatuz, estatuen tamaina automatikoki aldatzen du aukeratutako arlo konkretu batean estatu bakoitzak adierazten dituen balioen arabera. Oso leku berezi eta interesgarria. Mapa mota bakoitza nahi dugun webgunean “enbotatzeko” beharrezkoa den kodea eskaintzen du gainera.

Interneten plagioa saihesteko bideak

plagio

Informazioaren digitalizazioa XX. mende amaieran izandako ekarpen teknologiko garrantzitsuenetako bat izan dela ukaezina da. Analogikotik digitalerako salto horretan dena onura izan ez bada (bideo eta musikazale aditu askok nahiko kritiko agertzen dira digitalizazioak dakarren kalitate galeraren ondorioz), euskarri digitalean dagoen informazioa elkarbanatzea hain gauza erraza izanik, hau munduko mutur guztietara internet bidez zabaltzeko aukera izatea gizarte modernoan gertatu den aurrerapauso handienetako bat dela esango nuke. Informazioa lortu, kopiatu eta zabaltzea gauza erraza bihurtu da digitalizazioari esker.

Ez naiz sartuko lege kontuetan, ez dut hitz egingo SGAE eta antzekoen inguruan. Alde batera utziko dut, baita ere, ordaindu beharreko softwarea kopiatzearen alderdi etikoak. Gure ikasleekin jorratu beharreko gaiak direla garbi daukat; sexu eta drogaz hitz egiten dugun bezala, euskarri digitalean datorren informazioaren inguruan gure ikasleak hezi behar ditugula garbi daukat. Gaurkoan gaia beste bat da. Gaurkoan euskarri digitalean gordetzen den testua kopiatzeaz hitz egin nahi dut, alegia interneten topa dezakegun edozein testu “fusilatu” eta gurea izango balitz bezala aurkeztearen inguruan. Izan ere, gure ikasleek internet erabiltzen dutenetik informazio iturri nagusi bezala, oso erraza bihurtu da besteen idatziak “kopipasteatzea”, Ziur aski gure irakurleetako asko aurkitu dira internetetik zuzenean kopiatutako testu baten aurrean, euren ikasleen etxerako lanak zuzentzerakoan. Egoera hau aspaldiko kontua bada ere (ikasleek euren etxerako lanak paperean entregatu behar zuteneko garaietatik gertatzen da), ikasleak sarera bidali ditugunetik euren lanak ekoiztea (blog, wiki edota bestelako euskarrietan) tranpa egitea oraindik errazagoa bihurtu da.

Horrelako iruzurrak saihesteko lehentasuna emango nioke iksupegi hezitzaileari. Alegia, aurrean aipatutako adibideetan bezala, hemen ere horrelako jokabideen alderdi etikoetaz hitz egin nuke eurekin, zilegia ote den edo ez horrela jokatzea sarean besteen ekarpenekin, edukien lizentzien inguruan hitz egingo nuke, iturriak aipatu eta abar. Dena den, denok dakigu beti izango dugula ikasleen artean “espabilaturen” bat guzti horren gainetik ziria sartzen ahaleginduko dena. Zer egin horrelakoetan? Ba al daukagu irakasleok, gure ikasleek edukiak plagiatu dituzten egiaztatzeko biderik?

Bada bai, zorionez gure ikasleek sarean aurkitu dituzten edukiak plagiatu dituzten jakiteko aukera dezente dauzkagu. Hauetako batzuk (Compilatio.net eta Turnitin, adibidez), ordaindu beharreko aplikazioak badira ere, badaude dohaineko aukerak ere gure ikasleek tranpa egin ote duten antzemateko. Hona hemen hiru aukera:

  • Copyscape: aspalditik erabiltzen dugu gure ikastolan. Dohaineko bertsioaren erabilera oso sinplea da. Nahikoa da gure ikasleak sarean ipini duen lanaren URL-a txertatzea bilaketa koadroan eta “Search” sakatzea. Segundo batzuen ondoren, gure ikasleak bere lana osorik edota zati bat bakarrik kopiatu badu, Copyscapek eduki horien jatorrizko guneen zerrenda eskainiko digu. Gune horietako batean klik eginez, jatorrizko gunea bistaratu ahal izango dugu, bertan kolore ezberdinez azpimarratuta agertuko direlarik kopiatutako zatiak. Tresna bikaina da baina bere oinarrizko bertsioan muga batzuk ditu: asko jota hamar dira, bilaketaren ondoren bueltatzen dituen erreferentziak. Gainera, eguneko tresna erabil zitekeen aldi kopurua mugatua zen; dena den, gaur bertan probatzen aritu naiz eta ez dut inondik inora aurkitu lehen zegoen murrizketa hori. Zerbitzu zabalagoa behar izanez gero, ordaindu beharreko Premium zerbitzua eskaintzen dute. Azkenik, aukera dago, baita ere, Copysentry izeneko zerbitzua alokatzeko. Honen bitartez sarea etengabe arakatzen da plagioen bila.
  • CopyrightSpot: aurrekoaren antzekoa baina aukera gutxiagorekin. Emaitza gutxiago bueltatzen ditu eta kopiatutako testu zatiak ez ditu bereizten. Dena de, egin daitekeen emaitza kopurua ez dago mugatuta.
  • Antiplagio Educared: ekipoan instalatu beharreko aplikazioa. Tamalez Windows-pean erabil daiteke bakarrik. Plagiatutako edukiak bilatzeko aukera ugari ematen ditu: ekipoan ditugun bi dokumentu alderatzeko gai da, interneteko edukiak arakatzen ditu plagioen bila eta hori gutxi balitz, aurkitutako plagioen datu-basea bat osatzeko aukera ematen du. Aplikazioa dohainekoa da eta hemendik jaitsi daiteke.

Lehen esan dudan bezala guk Copyscape erabiltzen dugu aspalditik. Ordutik hona, ikasle batzuk besteen edukiak plagiatu dutela antzeman dugu. Duela urte batzuk, Maitek bere ikasle batek egindako lan bat, Zientzia.net-etik zuzenean kopiatuta zegoela antzeman zuen. Nik neuk, iaz izan nuen ikasle batek aktoreen biografiak idazteko zuen gaitasun harrigarria ikusi ondoren, hauetako gehienak sarean zehar kopiatutakoak zirela egiaztatu nuen. Gehienak borratu bazituen ere, oraindik plagioaren arrastoa ikus daiteke Marylin Monroe-ren inguruan “idatzi(?)” zuen artikuluan.