Kategoria: IKTak eta irakaskuntza

Arauak gurekin landu nahi dituzu?

Duela hilabete eskas, Moodle plataforma erabiliz sortutako EGA ikastaroaren berri eman nuenean , berau ez zegoela amaitua adierazi nuen. Pixkanaka-pixkana atalak hornitzen joatea zen epe ertaineko helburua eta arauak lantzen atala osatzea epe motzekoa. Esan eta egin. Euskaljakintzako kideok arau nagusienak hautatu eta horiek lantzeko mota ezberdinetako jarduerak sortu ditugu (aukera ezberdinen artean hautatu, hutsuneak bete, erantzuna eman…) arau bakoitzari bere ariketa edo ariketa sorta aldamenean jarriz.

Lanketa hau burutzeko orduan, hainbat xede genuen buruan. Alde batetik, sortze-lanaren bitartez iaz emandako araugintza errepasatzea; eta, bestetik, gure lana baliogarria gerta dakiokeen edonoren eskura jartzea. DBHO 1eko ikasleak izan dira oraingo honetan gure probatzaile ofizialak. Gure ariketak aurkeztu genizkien (oraintxe daude EGArako lanketan buru-belarri sartuta) eta, esan beharra dago, ikasle helduenen lanak harrera ezin hobea izan zuela beste ikasleen artean.

Gauzak horrela, bi toki ezberdinetan txertatu ditugu aipatutako jarduerak: Moddle-eko ikastaroan (bisitari gisa sartu) eta euskaljakintzan. Moodle gunean teoria eta praktika topatuko duzue eta euskaljakintzan, berriz, praktika bakarrik. Moddle-eko sarreran adierazita dagoen moduan, arau bakoitzaren gainean klikatuz, arau hori lantzeko hiru atal topatuko dituzue:

  • Galdera ikur bat ( jarduera praktiko baten seinale).
  • Arauaren azalpen laburra
  • Arau osoa kontsultatzeko aukera (Euskaltzaindiaren gunera lotura) eta berriz ere praktika (hasierako galdera ikurra klikatuz azaltzen den ariketa bera).

Honetaz gain, aspaldi honetan buruan nuen ideia bat praktikara eraman behar dut: zuzeneko ikastaroa. Hau da, azteazkenero euskaljakintzan arau bat argitaratuko dugu. Nire ikasleak ikastaroa astez aste jarraitzera animatuko ditut, botika dosi txikietan hartuta onuragarriagoa omen da eta. Sortzen zaizkien galderak eta zalantzak adierazteko aukera izango dute eta ni, ahal dudan neurrian, erantzuten saiatuko naiz. Ea emaitzak eta gorabeherak iruzkinetan adieraziz, esku-hartzea eta elkarreragitea lortzen dugun. Denak gonbidatuta zaudete, noski!

IKTeak gelan

Aurrekoan jolausek azaldu zuen bezala, gure irakasleen irakasle bihurtu gara saio eta egun batzuez. Guretzat ezusteko pozgarria izan da gure irakasleengandik horrelako eskaera jasotzea eta buru-belarri ekin diogu zereginari. Esan beharra dago, IKTerook azkenaldi honetan ohituta gaudela handik eta hemendik gure esperientziak zabaltzera baina zure lankideak eta zuzendaria hor parean izatea… Hori beste kontu bat da! Hasieran urduri samar nengoela ezin ukatu baina lehenengo saioa aurrera joan ahala, gure irakasle-ikasleen gogoa eta interesa ikusita, urduritasuna alde batera utzi eta ahalik eta azalpen argienak ematen saiatu naiz; saiatu gara, hobeto esanda, magic ere hortxe egon delako momentu oro. Baina gatozen harira.

Ikastaroa praktikoa izatea nahi genuen. Jolausek aurrekoan adierazi zuen legez, arlo kurrikularrean definituriko helburuak lortzeko jarduerak, beste era batera, beste tresna batzuekin lor daitezkeela erakutsi nahi genien (webquest, webquestions, wiki, Moodle… ). Halaber, tresna hauen konplexutasuna hain handia ez dela erakutsi eta, bide batez, sorturiko material berriak denon eskura jarriz, komunitatea sor dezakegula konbentzitu nahi genituen.

Helburu horren atzetik, ondorengo egitaraua aurreikusi genuen ikastaroak iraungo zuen 10 orduetarako:

Gauzak horrela, lehenengo egunean, webquestei buruz luze aritu ginen. Esan beharra dago, ikasleen abiapuntua ezberdina zela: batzuek webquestak gure bitartez lehendik ezagutu eta bakarren bat sortuta zuten bitartean, beste batzuek ezagutu ere ez zituzten egiten. Errealitate ezberdina baina jakin-min beretsua. Gaian sartzeko, Txomin Villarroelek eginiko mapa kontzeptuala erabili nuen sarrera gisa eta ondoren, atalez atal deituriko webquesta. Ez da berez webquest bat, baina beste aurkezpen tresna bat erabili beharrean, hauxe hartu dut txantiloi gisa, atal bakoitzean landu daitekeena azaltzeko (atal bakoitza osatzeko erreferentzia eta gune interesgarriak ere bertan txertatuz). Ondoren, prestatu berri dudan ahozkotasuna lantzeko webquesta erakutsi nien eredu gisa, teorikoki azaldutakoa adibide batez ikusi ahal izateko eta atal bakoitzean jar daitekeenaz hobeto jabetzeko. Dena den, onena beti lanean hasi aurretik besteek sortutako lanak ikustea izaten denez, nire ustez horretarako interesagarriak izan daitezkeen hainbat helbide eman nizkien (webquest bilduma guneak, gaian espezializatuak eta irakurri beharreko artikuluen loturak). Norbaitek gaiari heldu nahi badio, beheko esteketan topatuko duzue material eta lotura ezberdinen bilduma.

Webquestei eskainitako saio eta erdia oso emankorra izan zen eta, nahiz eta hasieran tresna bezala eman dakizkigukeen onurak ez oso garbi izan, bigarren egunerako laino gris guztiak uxatu eta hortxe egon ziren gehienak bakarren bat sortzeko prest. Oso interesgarria izan da bilakaera hori ikustea. Egia esan, hainbeste aukera eskaintzen dituen baliabide bati 3 ordu eskas emateak motz gelditu garen sentsazio pittin bat ere utzi digu baina tresna gehiago erakutsi nahi bagenien, ezin ordu guztiak honi eskaini.

Antzeko zerbait pasa zitzaigun wikiekin. Wiki bat zer den eta gelara zein jarduera motarako eraman daitekeen azaltzen denbora pixka bat pasa baganuen ere, benetan denbora alta ematen, wikia sortzen eta bere kudeaketa ikasten eman genuen. Ez da berez tresna erraz-erraza eta horri hizkuntzaren muga eransten badiogu (ingelesez dago), bada, bakarren bat beldurtu ere egin daiteke… Dena den, webquestekin gertatu zen bezala, bigarren egunerako ederki asko hartu zioten eskua tresnari, baita jabetu ere ikasleen elkarlana eta partaidetza sustatzeko erreminta baliagarria izan daitekeela.

Azken arloa ariketa sortzaileena izan da. Hauek orokorrean errazak dira eta emaitza, gainera, berehala ikusten da. Horretaz gain, ikasleentzat oso motibagarriak izaten dira. Izugarri gustatuko litzaidake euskararen arlorako ariketak sortzen ari garen moduan, irakasleek beste gaietarako ere sortzea eta denon eskura jartzea. Ea denon artean amesten dugun komunitate hori gorpuzteko gai garen! Dena den, atal hau eta Moddle-en aurkezpena azken saiorako utzi dugunez (hurrengo astelehenean) , balorazioa ere beste baterako utziko dugu.

Bukatzeko gogoeta arin bat. Ziur nago irakasle batzuk gogoz aritu direla eta irakatsitakoari zuku handia aterako diotela; beste batzuek, berriz, ez hainbeste. Errealitatea hor dago. Batzuek teknologia berriak eguneroko jardunean txertatzea ezinbestekotzat jotzen dugun bitartean, beste batzuek teknoeszeptikoak izaten jarraituko dute (ikastaro hauen aurretik eta ondoren). Baina gu pozik gaude, gure helburuetako batera pixkana hurbiltzen ari baikara, teknologia berriak ekar dakizkiguketen onurak apurka-apurka zabaltzea ikastola barruan, alegia.

Gehiago jakiteko:

Garai berriak

Garbi dago garai berrietan murgilduta gabiltzala. “El florido pensil”-etik “e-learning” plataformetara ia ohartu gabe igaro gara. Atzo, ordu batzuk eman nituen online nire ikasleekin lanean. Niretzat, ez da oso ohikoa, baina pozgarria izan da eurekin izandako harremana eta lorturiko emaitza.

LHko 5. mailako ikasleei (10 urteko ikasleak dira) Jolausek azaldutako korreoa erabiliz, etxerako lana jarri nien ostiralean. Gelan, ipuina lantzen ari direnez, wiki bat sortu nuen (external link) istorio elkarreragile bat osa zezaten, baina wiki zer den oraindik ez dakite. Horrekin, euren jakin-mina piztu eta, aldi berean, zailtasunen aurrean irtenbideak bilatzeko ohitura indartu nahi nuen.

Bestalde, DBH 1eko ikasleek (12 urteko ikasleek), blog bana sortu dute Blogsomen (external link) eta dena Euskaratu behar dute. Epea astelehenean amaitzen zaie eta batzuk, azkenerako utzi dutenez, asteburu honetan buru-belarri aritu dira lanean.

Bada, atzo nire feed-ak irakurtzen ari nintzela, hara non sartzen den Eider nire Gtalk-en (external link). Eider 10 urteko neskato bat da. Bere korreoan nire mezua jaso eta agindutakoa egiten saitu zela, baina ez zuela ulertzen ipuinaren hasiera. Nik, ezin sinisturik, ea wikian sartu den galdetu nion. Baietz erantzun zidan, baina ipuinaren hasiera ez zuela ulertzen. Lagundu nion eta handik bost minutura, eginda zuela esan eta ikastolako taldearekin partidua jokatzera zihoala esanez, agurtu ninduen. Nik ezin nuen sinistu. Nola arraio lortu du, laguntzarik gabe, wikian alta eman eta mezua editatu? Wikian sartu eta hantxe zegoen berak utzitako arrastoa. Baina, zoritxarrez, eginiko lana gordetzen ez zuen asmatuko eta galduta zegoen. Hala ere, 10 urteko neskato honen ekintzailetasuna zoriontzeko modukoa izan da. Gurasoak ezagutzen ditut eta gai hauetaz ezertxo ere ez dakite, beraz, garbi daukat ez ziotela lagundu. Astelehenean galdetuko diot nola lortu duen, zein motako pausuak eman dituen, informazioa nola lortu duen, G-talk-en nola sartu den… Gelako beste inork ez du lortu oraindik.

Arratsaldez, antzeko zerbait gertatu zitzaidan. Lan bat prestatzen ari nintzela, Irati (DBH 1eko neska) sartu zen eta arazo larri bat zuela adierazi zidan. Sobra ere, neska koadrila bat elkartu zen bere etxean euskaratzeko falta zitzaizkien blogak bukatzeko eta, nola ez, ongi pasatzeko. Azken hori, batez ere. Izan ere, beste blogetan eginikoa errepikatzea besterik ez zuten, baina ez zuten asmatzen. Nik pista bat eman nien eta ikusi nuen nola poliki-poliki euren blog guztiak Txirritaren hizkuntzan agertzen ziren. Blog bakoitzarekin amaitzerakoan, festatxo bat antolatu zuten (G-talk-en behintzat).

Horrekin, hausnarketa txiki bat egin eta zuekin partekatu nahi dut. Atzokoa, ez da beste munduko gauzarik izan eta, beharbada, ez da egungo errealitatearen isla, baina garbi uzten du praktika berriak zabaltzen ari direla gure ikasleen artean eta ezin diegula bizkar eman. Honekin ez dut esan nahi irakasleok asteburuetan ikasleen esanetara egon behar dugunik, ezta gutxiagorik ere. Baina, aukera eta praktika berri hauek aintzat harturik, garatu nahi ditugun helburuak lortzeko bide ahaltsu eta zabal baten aurrean gaudela ezin dugu ukatu. Behin eta berriz errepikatzen dugu ordenagailu asko eta potenteak izateak ez duela, berez, inongo berrikuntzarik bermatzen. Benetako berrikuntza metodologiarekin lotuta dago, eta hau da, azken finean, baliabide bat edo beste bultzatuko duena. Hezkuntzaren munduan oso barneratuta dagoen kontzeptu okerrak, berrikuntza baliabideekin nahastera garamatza, baina aspertuta gaude “el florido pensil”-etik ateratako metodologiak ordenagailuz lagundurik ikusteaz. Bada garaia, Teknologia Berriek eskaintzen dizkiguten aukera berriak hezkuntza eraginkor baten mesedean jartzeko. Lan kolaboratiboa bultzatzen duten aplikazioak arruntak bilaka ditzagun gure ikasleentzat, ekintzailetasuna indartzen dituzten jarduerak proposatu, jakin-mina indartzeko baliagarriak diren proposamenak luzatu, ezagutzaren kudeaketarako baliagarriak diren tresnak gure ikasleen esku jar ditzagun…

Jakin, badakit, aipaturiko aspektu horiek teknologia berriak erabili gabe sustatu daitezkeela, baina era berean, konbentzituta nago IKTek laguntza paregabea eskaintzen digutela lan horretan eraginkorragoak izateko eta metodologia tradizionalek eskaintzen ez dituzten abentaila batzuk gure esku jartzen dizkigutela.

Zer diozue honi buruz?

Gure irakasleen irakasle

Pasa den ikasturtearen amaieran, aurtengo ikasturterako IKT plana bukatzen ari ginela, IKTen inguruan formazio saiorik ez eskaintzea erabaki genuen. Pasa den ikasturtean, gure intranetaren funtzionamenduaren inguruko ikastaro trinko bat eskaini genien denei eta aurtengorako irakasleei atseden txiki bat ematea erabaki genuen.

IKT plana istear geundela, eskakizun berezi bat jaso genuen gure ikastolako irakasleriaren aldetik. Alde batetik, gure lanaren berri jakin nahi zuten, zertan ari ginen, zer ote zen IKTeroen bloga, zein zen gure lanerako filosofia… Bestetik, erabiltzen ari ginen tresnen inguruko ikastaro bat jasotzeko prest egongo zirela ere jakinarazi ziguten. Benetan harrituta geratu ginen eskari hori IKT taldean jaso genuenean: beldur ginen ez ote genituen irakasleak gehiegi agobiatuko hainbeste IKTekin eta hara non diren eurak formazio beharra eskatzen dutenak. Ez dago esan beharrik sekulako poza jaso genuela, ez baita batere erraza horrelako jarrera baikorrak topatzea IKTekiko irakaskuntza munduan. Lagunak ditut, ni bezala, dinamizazio lanetan dabiltzatenak eta badakit zenbat arazo izaten dituzten IKTen erabilera bultzatu nahi dutenean euren ikastoletan. Onartu beharra daukat gure lankideetaz harro sentitu ginela taldekide guztiak izandako iniziatibarengatik.

Garbi genuen horrelako iniziatiba bati zuhurtasunez erantzun behar geniola. Gure asmoa euren asetze maila ahalik eta handiena izatea zen. Helburu nagusia internet eta IKTen inguruan erabil daitezkeen tresna berrien inguruko trebetasun minimoak jasotzea zen. Baina onartu behar dugu, helburu honetaz gain, prestakuntza saio hauei datozen urteetan jarraipena ematea ere beste helburu nagusietako bat zela. Gauzak horrela ikastaroen antolaketari ekin genion. Hona hemen, hartu genituen erabakiak:

  • Izen ematea librea izan behar zen: helburua ez zen irakasle guztiek web 2.0, webquest-ak edota wikiak zer diren jakitea. Ezin da ukatu landu beharreko kontzeptu batzuk konplexu samarrak direla eta hainbat tresnekin trebatzeko denbora dezente behar dela. Beraz, pentsatu genuen ikastaroa benetan motibatuta zeuden irakasleen artean bultzatu behar genuela.
  • Espektatibak ondo ezagutu behar genituen: hasieran egindako eskaria nahiko orokorra zela uste genuen. Zerbait gehiago konkretatu beharra zegoela ikusten genuen. Horretarako bilerak antolatu genituen etapaz etapa, zeuden asmo edo iritzi desberdinak ezagutu nahiean.
  • Ikastaro mailakatuak egin behar genituen: alde batetik, irakasleengandik jasotako prestakuntza beharrak nahiko ezberdinak ziren etapa desberdinetan. Bestalde, askok azken hemezortzi hilabete hauetan IKTerook ikasi dugun guztia ordu gutxi batzuetan jasotzeko nahia ere luzatu ziguten. Garbi dago, honek mailakatze bat eskatzen zuela landu beharreko edukietan
  • Erabateko erantzukizuna behar zen gure aldetik: kontzienteak ginen horrelako eskaera bati buru-belarri erantzun behar geniela. Ikastaro ezberdinetan irakasle bakar batek izena ematen bazuen ere, irakasle horri gure indar guztiekin erantzun behar geniola garbi genuen. Guk jaso duguna besteei transmitituz lortuko dugu, poliki-poliki, IKTen inplementazioa gure ikastolan errealitate bat izatea. Aurten talde txikiak izanda ere, irakasleak kontent uzten baditugu, garbi daukagu datorren urtean ikasle kopuruak gora egingo duela

Egoera honen aurrean, hamar orduko hiru ikastaro prestatzea erabaki genuen:

  • Web 2.0 eta Blogak: HIKHASIk antolatutako ikastaroan landutakoa kokatu genuen hemen. Web 2.0, sindikazioa, social bookmarking, web soziala, blogak… Gure iritziz XXI. mendeko irakasle batek ondo menperatu beharko lituzkeen oinarrizko tresnak. Irakasleei aurretik esan genien bezala, konplexutasun maila altuko ikastaroa baina, era berean, onura handikoa gure eguneroko lanerako. Ikastaroaren ardura Mikelek hartu zuen
  • Tresna berriak irakaskuntzan: webquest, webquestions, wiki, Moodle… Arlo kurrikularrean definituriko helburuak lortzeko jarduerak, beste era batera, beste tresna batzuekin lor daitezkeela erakutsi nahi genien. Tresna hauen konplexutasuna hain handia ez dela erakutsi nahi genien ere eta, bide batez, sorturiko material berriak denon eskura jarriz, komunitatea sor dezakegula konbentzitu nahi genituen. Beraz, ikuspegi praktikoa izango lukeen ikastaroa, zalantzarik gabe. Ikastaroaren ardura, nola ez, Maiterena izango zen.
  • Argazkigintza eta bideogintza digitala: hainbat etapetatik (HH eta LHtik, batez ere) euren ikasleekin argazkiak eta bideoak maneiatzeko beharra helarazi ziguten. Txikitxoen bideoak ateratzen dituztenak, ikasleekin elkarlanean aldizkariak eta entziklopediak sortzen dituztenak… oinarrizko prestakuntza baten beharra somatzen zuten. Eta, zergatik ez, bide batez euren etxeetan dituzten argazki eta bideo-kamera digitalak erabiltzen ikasten bazuten, askoz hobe!! Horrelaxe Photoshop Elements eta Pinnacle Studio programen oinarrizko erabilera azaltzea erabaki genuen. Niri egokitu zitzaidan ikastaro honen ardura.

Atzo eman genien hasiera Maite eta biok, gure bi ikastaroei. Hauek bukatu bezain pronto, emango dio hasiera Mikelek bereari. Guztira irakasleria osoaren %70 inguru eman du bere izena ikastaro ezberdinetan, hauetatik talde handi batek, lehenego bi ikastaroak burutzeko konpromisua hartu dutelarik (guztira hogei orduko formazioa, ez da txantxa, eh?). Ez dago esan beharrik sekulako poza eman digula partaidetza hain altua izan dela ikustea. Garbi dago irakasleek heldu diotela euren erronkari; orain gure txanda da. Kontatuko dizuegu zein izan den esperientzia pozgarri honen inguruan egingo dugun balorazioa

Amaitu aurretik hemen uzten dizkizuet, nire taldeko kideentzat prestatu ditudan aurkezpen bi. Lehenengoan irudi digitalen oinarrizko ezaugarriak azaltzen ahalegindu naiz eta bigarrenean, Hp eskaner bat erabiliz, argazkiak eskaneatzeko jarraitu beharreko prozedura. Oso aurkezpen xumeak dira baina agian baliagarriak izan daitezke zuetako norbaitentzat. Badakizue, ohitura onak ez dira galdu behar!

Irakasleak, PCak eta eskola porrota

Gaur, Sergio Montororen idatzi bat La pastilla Rojan irakurri dudanean, harrituta gelditu naiz izenburuarekin: “Poner PCs aumenta el fracaso escolar”

Hori ikusita, berehala hasi naiz artikulua irakurtzen eta, nire iritziz, izenburua edukiarekin bat ez datorren arren, ideia batek nire arreta piztu du:

Yo creo que esto es causado por intentar solucionar con tecnología un problema que no es tecnológico. No estoy para nada en contra de poner más PCs en las escuelas. Mi argumento es que la piedra angular del sistema educativo es el profesor y en España los profesores están mal pagados, desmotivados y a menudo desconectados del mundo de la empresa.

Erabat ados!

Gaur bertan, IKTerook izan dugun bileran gisa honetako hausnarketa egin dugu. Gure Hezkuntza Sistemak antzinatasuna besterik ez du saritzen. Zenbat irakasle dago motibaziorik gabe mila proiektuetan ikaragarrizko ahaleginak egin eta gero beraien lan eskerga ez delako inondik inora errekonozitzen? Zenbat dira “militante” izatetik “funtzionario” (hitzaren esanahi ezkorrenean) izatera pasa direnak? Zenbat ahalegin Euskararen erabilera sustatzeko? Zenbat ahalegin metodologia berritzaileak inplementatzeko?… Eta gero, zer? Ezer ez. Inongo saririk ez, inongo abantailarik ez, inongo errekonozimendurik ere ez.

Horrela ulertzekoa da irakasle askoren motibazio eza. Okerrena, ikastetxeek ez dutela behar adinako ahalmenik edota baliabiderik politika alternatiboak aurrera eramateko. Trienioak dira hezkuntzan kontatzen dutenak, gainontzeko guztia alde batera gelditzen da eta Administrazioek ez dute ezertxo ere egiten egoera hori aldatzeko

Askotan esan dugu ez dela nahikoa ordenagailu berri eta ahaltsuak izatea, beharrezkoa dela irakasleen konpromisoa formazioa eskuratzeko, metodologia berriak inplementatzeko (teknologia berriak edo beste baliabideak erabiliz), irakasleon prestigioa berreskuratzeko eta egungo egoerari buelta emateko. Baina Administrazioak honi guztiari bizkar ematen dion bitartean, nekez lortuko da irakaskuntzaren egoera aldatzea eta datozkigun erronka berriei behar bezala erantzutea.

Hori bai, beti topatuko ditugu erromantizismoz beteriko ale batzuk Kixoteren antzera haize erroten aurka borrokan, baina erromantizismotik ezin da bizi.