delicious – IKTeroak

Esteken iraungitzea

Urte asko daramat Delicious erabiltzen. Nik esango nuke duela ia hamarkada bat, interneten gertatu zen iraultzaren aintzindaria izan zela Delicious eta, erabat ziur ez banago ere, esango nuke sarean erabiltzen hasi nintzen lehenengo aplikazioa izan zela. Web 2.0 delakoaren inguruan ikastaroak eman izan ditudanean Delicious-ek beti izan du leku bat. Informazioa kudeatzeko eskaintzen zituen aukera desberdinak aurkezten nituenean ikastaro hauetan, gehienak txundituta geratzen ziren Delicious-ek ematen zituen aukerekin. Blog honetan Delicious-en inguruko hainbat esperientzien berri eman izan dugu ere, Deliciousen gordetako gogokekin sortutako albiste buletin automatikoa edo antzeko interesak dituzten erabiltzaileekin norberaren jarraitzaile sarea nola zabaldu esate baterako.

Egun Delicous-etik datorkidan informazioa jarraitzen du izaten nire informaio iturrietatik garrantzitsuenetakoa. Baliagarria kontsideratzen dudan informazioaren ehunekoa neurtzeko modurik egongo balitz, nik esango nuke bertatik jasotzen dudanak izango lukeela ehunekorik altuena. Ezin dut gauza bera esan, ordea, informazio gordailu bezala baloratu behar dudanean. Urteak pasatu ahala, bertan gordetzen joan naizen esteka kopurua handitzen joan den heinean (une honetan 5667 esteka ditut gordeta), geroz eta zalantza gehiago sortzen joan zaizkit bertan gordetako informazioak izan dezakeen baliagarritasunaren inguruan.

Nire uneko ezagutza beharretarako gordeta ditudan esteketatik zenbat dira baliagarriak?: nire ibilbide profesional zein pertsonalean izan ditudan ikaskuntza beharrak aldatuz joan dira denborarekin. Garai batean lehentasuna zena niretzat gaur ez da hainbeste. Gogoan dut blogarekin hasi nintzenean WordPress-en inguruko informazio asko kontsultatzen nuela, foro asko bisitatzen nituen eta trikimailu asko probatzen nituen esku-artean nituen blogetan. Orain, ordea, WordPress-en inguruko ezagutza zabaltzea ez da lehentasun bat niretzat. Zertarako balio du orduan gordetako guztiak?
Gordetakoak kontsultatu beharko banitu gaur, bertatik zenbat informazio izango litzateke esanguratsua gaur?: 2007tik hona, adibidez, Ubunturen inguruan gauza asko gordetzen joan naiz. Baliteke gaur egun, ditudan zeregin berriak direla eta, Ubunturi lotutako informazioa niretzat hain kritikoa ez izatea baina oraindik gertutik jarraitzen dudan kontu bat da. Batzuetan joan behar izan dut gordeta ditudan esteketara, kontsulta bat egitera. Eta jabetu naiz bertan gordetakoak ez duela gehiegirako balio, izan ere, hain azkarra izan da Ubunturen garapena ze gordetako informazioak galdu du izan zezakeen aplikagarritasun guztia.
Gordeta ditudan esteketatik zenbat jarraitzen dute gaur “bizirik”?: gertatu izan zait, behin edo behin, gordetako informazioa kontsultatzera joan (azkenekoa, balorazio matrizeen inguruan gordeta nituen esteka batzuekin gertatu zitzaidan) eta esteka hauek “hilda” egotea, alegia, ez dute inora eramaten. Gordetako informazio hura, beraz, galdu dut, dagoeneko ez dago.

Lehenengo bi galderetan gertatzen dena kuantifikatzea, neurtzea, ez da erraza baina aurkitu dut modu bat, hirugarrenean datorrena zenbakiekin adierazita jasotzeko. Google Plus-en Victor Ruiz-en artikulu hau irakurri nuen aurrekoan (erdaraz ere idatzita dauka). Bertan, Fernando Tricas-en artikulu bat aitzakia bezala hartuta, Delicious-en “galduta” ditugun esteka kopurua neurtzeko metodo interesgarri bat proposatzen du. Nik ere jakin nahi izan dut zein den gordeta ditudan esteken egoera, zenbat dauzkat jada galduta eta zenbat mantentzen diren oraindik bizirik. Horrela, Victor-ek Python-en garatu dituen bi script-ak jaitsi ditut, exekutatu ditut eta azpian daukazue lortu dudan grafikoa:

Kopuru zehatzak ikusi nahi badituzue hementxe daukazue zenbakiekin antolatutako kalkulu orria. Deigarriena iruditu zaidana da duela bospasei urte gordetako hiru loturetatik ia bat galduta dauzkadala. Bizpahiru urte atzera egiten badut esteken %10 gutxi gorabehera hilda ditut. Ez dakit zuei zer iruditzen zaizuen baina niri askotxo iruditu zait hain denbora gutxirako. Baliteke hainbat kasutan honek garrantzia gehiegirik ez izatea. Baina beste batzuetan ondorio inportanteak izan ditzake esteken galera honek. Interesgarri da kontu honen inguruan Fernando Tricas-ek ematen duen Egiptoko iraultzaren inguruko adibidea. Zenbateraino dauka internet-ek memoria historikoa? Zenbateraino dira baliagarriak Delicious bezalako tresnak (edo, orokortuz, internet bera, informazio plataforma bezala) gertakizun historikoen ebidentzien gordailu bezala? Hausnarketarako gai interesgarria iruditu zait.

Script biek bueltatutako datuak hain txukun antolatuta edukita (nire kasuan denbora asko behar izan dute nire delicious-eko segurtasun kopiatik datu guztiak ateratzeko) pentsatu dut interesgarria izan litekeela ere, nire Delicious-eko jardunaren bilakaera grafikoki azaltzea. Eta lortu dudanak aurretik nuen susmoa berresten du, alegia, poliki-poliki geroz eta gutxiago erabiltzen ari naizela Delicious.

Ez dakit nire kasu partikularra izango den bakarrik edo nire joera zerbait orokorra den Delicious-eko beste erabiltzaileen kasuan. Hala balitz, orain hobetoxeago ulertzen dut zer dela eta Yahoo!-k saldu zuen Delicious duela hilabete batzuk.

Eta Flickr ixten badute?

Une honetan gauzak zertxobait baretu direla dirudien arren, duela aste batzuk sekulako zurrunbiloa sortu zen sarean Yahook Delicious itxi edo, agian, saltzeko asmoak zituela jakin zenean. Harrez gero, asko dira begiak Yahooren zerbitzurik arrakastatsuenean jarrita dutenak. Antzekorik gertatuko ote da Flickr-ekin?

Web 2.0ren eztandaren jatorrian kokatu izan da Delicious. Dagoeneko 5428 erreferentzia ditut gordeta bertan, lehenengoa 2005eko maiatzaren 5ekoa izanik. Hainbeste denbora pasa bada ere, Delicious da oraindik gehien erabiltzen dudan aplikazioetako bat eta nire informazio iturririk garrantzitsuena. Bertatik jasotzen ditudan jarioek eta bertan egiten ditudan bilaketek nire jakinmina asetzen duen iturri nagusiak izaten jarraitzen dute. Yahooren asmoak ezaugutu zirenean (hasieran itxi nahi zuela, gero saldu) jendea urduri jarri zen, jasota zituzten gogokoak desagertuko ote zitzaien beldur. Askok hauek esportatu eta bigarren zerbitzu batera migratzea erabaki zuten (Diigo, nagusiki). Nire kasuan, bildutako informazioa galtzea baina gehiago (informazio gehienak ez du balio gehiegirik gaur egun) dagoeneko eginak ditudan loturak eta beste erabiltzaileekin sortuta ditudan taldeak galtzea ematen dit amorrazioa; alegia, tresnaren alderdi soziala da niretzat baliagarriena. Dena den, ez dut uste zerbitzuak azkenean krak egitera helduko denik. Jarraitzen dut pentsatzen zerbitzuak atzean duen erabiltzaile kopurua dela eta, negozio egiteko oraindik badela gai uste dut. Aukera bat, agian errazena, zerbitzua premium bihurtzea izan daiteke. Akaso ez genuke gutako askok izena emango horretarako aukera izango bagenu? Nik ordainduko nukeela uste dut, Flick-en Pro kontua ordaintzen dudan moduan. Bitxia ezta? Yahoorena da une honetan, erabiltzen ditudan web zerbitzu guztietatik, ordaintzen dudan bakarra eta ez litzaidake batere axolako, Delicous (baita Yahoorena) erabiltzeagatik zerbait ordaindu beharko banu.

Delicious-en egoera dela eta, askok jarri dira Flickr-i begira. “Eta honi ere antzekorik gertatuko balitzaio?” galdetzen dute/dugu askok. Aurreko estekan egoera horretara heltzeko bi kausa azaltzen dituzte.:

One cause for worry is reports of sudden and unexplained account deletions. The other is the possibility that Flickr might fail for the same reason that, say, MySpace is now failing. That is, by declining use, disinterest or mismanagement by the parent corporation, or a decline in advertising revenues.

Asko izan dira azkenaldian argitaratu diren antzeko iritziak. Zurrumurruekin amaitu nahian Yahook berak aipatu zuen duela egun batzuk ez duela asmorik Flickr hiltzen uzteko, aplikazioaren mantenu eta bere garapenarekin jarraitzeko konpromisoarekin jarraitzen duela. Zenbaterainoko sinisgarritasuna duen “konpromiso” horrek ez daukat oso garbi. Izan ere, atzo bertan jakin nuen Flickr-ek erabiltzaile baten 4000 argazki ezabatu dituela eta ezin dituela berreskuratu. Ummmm… kezkagarria, ala?

Nire kasuan, Flickr argazki gordailu moduan soilik erabiltzen dut, aplikazioaren alderdi sozialak (Deliciousen kasuan hainbeste garrantzia duena niretzat) ez du balio gehiegirik nire kasuan. Kasu honetan argazkiak galtzea bai izango litzateke traumatikoa niretzat hortxe baitauzkat gordeta, segurtasun kopia modura, azken urteotako familiako argazki gehienak, besteak beste. Beraz, gauzak nola dauden ikusita, adi egotea eta irtenbide posibleak aztertzea zerbait kritikoa bihurtu da niretzat. Eta zeintzu irtenbide har daitezke Flickr-ek porrot egin baino lehen?

Aukera desberdinak planteatzen ari dira sarean zehar. Aurrean aipatutako artikuluan, adibidez, bi irtenbide planteatzen dituzte: orain ordaintzen dugun kuota igotzea edo norberak kudeatuko lituzkeen (self-hosted) Flickren antzeko guneak garatzea (Diaspora/Facebook-en antzeko zerbait ulertzen dut nik). Badira ere, Flickr erabiltzen dugunok zerbitzua erosi beharko genukeela proposatzen dutenak (Delicious-ekin ere antzeko proposamenak irakurri izan ditut). Tira, horrelakoetara heldu aurretik Yahooren mugimenduak nondik doazen aztertu beharko genuke. Hori garbi. Dena den, egoera argitzen doan bitartean, ez legoke batere gaizki Flickr-en gordeta ditugun argazkien babes-kopia egiten duten aplikazioren batekin probatzen joatea.

Eta zuk, zer uste duzu gertatuko dela Flickr-ekin? Zuk zer egingo zenuke?

Ikasten ikasi: albiste buletin automatikoa ikastolako irakasle guztientzat

Geroz eta gehiago gara gure ikastolan Delicious bezalako tresnak erabiltzen ditugunok. Geroz eta gehiago gara “Links for you”, “Network” edota etiketa jakinen jarioetara harpidetuz, informazioa modu errazean partekatzen dugunok. Horretan aspalditik gabiltzanok ederki asko dakigu zeinen baliagarria den horrelako tresna bat informazioa bildu eta antolatuta edukitzeko. Asko hitz egiten ari da ikasleek ikasi behar dituzten oinarrizko konpetentzien inguruan baina ezer gutxi irakasleok ikasi behar ditugunen artean. Ezer gutxi aipatu da orain arte ikasten ikasteari buruz irakasleon esparruan, ikas-ingurune pertsonalei buruz, autoformazioari buruz edota sarean lan egiten ikasteari buruz. Oraindik badaude, garai bateko klitxe zaharkituetan oinarrituz, konpetentzia hauek guztiak tresnak erabiltzeko trebetasunen lorpen sinplearekin nahasten dutenak. Egia da Delicious bezalako tresna bat, gaur egun informazioa lortzeko, antolatzeko eta partekatzeko tresna ezinhobea dela, alegia, irakasleon oinarrizko IKT konpetentziak lortzen asko lagundu dezakeen tresna dela. Baina berdin berdin erabil dezakegu Blidu.net, diigo edo beste edozein baliabide. Helburua ezin du izan tresna bera; helburua horren gainetik egon behar du, tresna erabiltzen ikastea, trebatzea baino gehiago, hauekin guztiekin zer egin, nola egin eta zertarako egin daitekeen azaldu behar zaie irakasleei. Gaur Delicious izango da, bihar auskalo zer; kontua da ez identifikatzea oinarrizko IKT konpetentziak tresna jakin eta konkretu batzuen erabilerarekin. Ikasi dezagun egiten, erabilitako tresna edozein dela ere.

Tira, beste behin ere, mutur batetik bestera egin dut salto. Utzi dezagun gai hau beste baterako. Gaurkoa beste kontu bat da. Esan bezala geroz eta gehiago gara ikastolan baita Zirikteroen sarean ere, Delicious/GReader (agian hobeto lastermarkak/agregazioa) bikotea erabiliz informazioa bildu, antolatu eta partekatzen dugunok. Baina oraindik badira batzuk animatzen ez direnak urrats hori ematea. Erabiltzaile kopuruak gora egin duela ikusirik, pentsatu genuen interesgarria izan zitekeela, denon artean aurkitutako informazio interesgarria denon esku ipintzeko modu sinplean, aplikazio hauek erabiltzen ez dituzten irakasleak barne. Horrela “Ikasten Ikasi: partekatu zure informazioa” izeneko albiste buletin bat sortu dugu, egunean behin eta modu automatikoan ikastolako erabiltzaile guztien posta elektronikora ailegatzen dena. Buletin horretan Delicious-eko etiketa jakin batekin jasotako informazio guztia biltzen da.

Zuek ere antzeko zer edozer antolatu nahi baduzue zuen irakasleekin erabiltzeko, hementxe duzue nik jarraitu ditudan urratsak:

Lehenik eta behin, erabiltzaileekin Delicious-en erabiliko dugun etiketa jakin baten izena adostu behar da (jo dezagun gure kasuan “zirikteroak” etiketa aukeratzen dugula).Horrela, ikastolako irakasleentzat zerbait interesgarria aurkitzen badugu (baliabideak, ikastolaren inguruan interneten egon den albiste interesgarriren bat edo beste edozer), Delicious-en ohiko etiketekin gordetzeaz gain, etiketa berezi hori erabiliko dugu guztiok. Horrela, irakasle guztiek jasoko duten albiste buletin hori modu kolaboratiboan ekoiztuta egongo da, denon ekarpenekin hornituta. Atal hau oso garrantzitsua da niretzat; ikastolako irakasleei jabearaztea edonork daukala aukera taldean ekarpenak egiteko, euren lana besteontzat baliagarria ere badela. Ikustea besterik ez dago ipintzen duten satisfazio aurpegia, norbaitek eskertzen dienean eurek egindako ekarpen bat.
Jarraian, sortu dugun etiketa jakin horren RSS jarioaren helbidea kopiatzen dugu (gure kasuan, etiketaren orriaren azpian eta ezkerrean aurkitzen da) eta Feedburnerbezalako aplikazio batera eramaten dugu.
Hurrengo pantailan jarioari izena eta helbide berria emateko eskatuko zaigu.
Une honetan prest daukagu jario honen bitartez bilduko dugun informazioa posta elektronikoz bidaltzeko. Horretarako “Publicize” menura joan eta “Email Subscriptions” izeneko ezkerreko menuan sakatu beharko dugu.
Posta elektronikoz bidaliko den buletina zein zerbitzurekin sortuko dugun esleitu beharko dugu lehenik. Nik Feedburner bera aukeratu dut baina, nahi izanez gero, Feedblitz edota RMail erabili ditzakezu. Amaitu baino lehen “Activate” sakatu, posta zerbitzu berria abian jartzeko.
Orain, bidaliko den posta mezua konfiguratzea besterik ez zaigu falta. Hiru dira dauden konfigurazio aukerak: “Communication Preferences“, “Email Branding” eta “Delivery options“. Lehenengo atalean, buletinera harpidetuko diren erabiltzaileei helduko zaien gonbidapen mezua konfiguratu ahal izango dugu: bidaltzailearen posta helbidea, mezuaren gaia eta gorputza.
Bigarren atala interesgarriagoa da. Bertan buletinaren izenburua zehaztuko dugu, izango duen logoaren URLa eta buletinaren oinarrizko diseinua ukitu ahal izango dugu; mezuaren hondoa, letra kolorea, estekan kolorea, letra-mota…
Hirugarren atalean, bertako ordua zehaztu eta buletina bidaliko den ordua zehaztu ahal izango dugu. Horrela, buletina egunero, aurretik zehaztutako ordu horretan, helduko zaie irakasle guztiei.
Gure albiste buletinak izango duen itxura ikusteko, nahikoa izan dugu “Optimize” menura joatea eta leihoaren ezkerrean agertuko den “Your Feed” izeneko botoian klik egin.
Orain irakasleei gonbitea bidaltzea besterik ez da falta. Gonbitea bidaltzeko, “Optimize” ataleko “Email Subscriptions” menura bueltatuko gara. Bertan, orriaren azpialdean “Preview Subscription Link…” izeneko lotura aurkituko duzue.
Irekitzen den popup leiho berrian harpidetzeko gonbidapena jasoko duen erabiltzailearen posta helbidea jarri beharko duzue. Erabiltzaile honek gonbidapen mezu bat jasoko du bere posta kontuan eta bertan agertuko den esteka batean klikatuz, buletina jaso nahi duela adierazi beharko du. Hasiera batean, prozesu errepikatu beharko genuke irakasle bakoitzeko. Imajinatuko duzuen bezala, hori irakasle asko garen lekuetan, zeregin nekeza bihurtu daiteke. Gainera, gerta daiteke irakasle batzuk ez jabetzea heltzen zaien gonbidapenean dagoen estekan klik egin behar dutela ez jabetzea. Ba al dago hau guztia modu sinpleagoan egiterik? Bada bai.
Dagoeneko askotan aipatu dugun bezala, gure ikastolan GApps izeneko aplikazioa erabiltzen dugu posta kudeatzaile bezala. Aplikazio honen bitartez oso sinplea da posta zerrendak sortzea. Gure kasuan posta zerrenda bat sortuta daukagu irakasle guztientzat. Gonbidapen leihoaren “Your email address:” esaten duen lekuan posta zerrenda honen helbidea idatziko dugu. Horrela gonbidapena zerrenda osatzen duten irakasle guztiei helduko zaie. Hori gutxi balitz, nahikoa da gonbidapena jaso duen irakasleetako batek, jasotako gonbidapen mezuan datorren konfirmazio estekaren gainean klik egitea, automatikoki albiste buletina erabiltzaile guztiei bidaltzen hasteko. Nik neuk erantzun nion jaso nuen gonbidapen mezuari eta jarraian, albiste buletina posta zerrenda osora bidaltzeko onarpena egin nuen. Tamalez, metodo honek ez du balio posta zerrenda zerbitzu guztientzat. GoogleGroups-eko posta zerrendekin, adibidez, ez du funtzionatzen. Norbaitek beste antzeko zerbitzu batekin probatu ondoren, dena ondo doala egiaztatzen badu, eskertuko nioke honen berri ematea iruzkinetan.

Horixe da guztia. Animatu zaitezte eta partekatu zuen informazioa ingurukoekin!

Zabaldu ezazu zure Delicious-eko sarea

Norbaitek galdetuko balit zein den, jasotzen dudan informazio iturri desberdinetatik, niretzat balio gehien duena, zalantzarik gabe hori Del.icio.us-eko Your Network izeneko jarioa dela erantzungo nioke. Your Network izeneko zerbitzuaren bitartez aukera daukazu beste Del.icio.us-eko erabiltzaile batzuek jasotzen dituzten informazioaren jarraipena egitea horretarako eskaintzen duen jarioaren bitartez. Nire kasuan, sare honen barruan mota guztietako erabiltzaileak ditut gehituta; alde batetik, nire ikasle batzuk agertzen dira. Hauek, egia esan, ez diote oraindik Del.icio.usi bere etekin guztia atera eta hemendik jasotzen ditudan ekarpenak nahiko kaxkarrak dira. Ez da berdin gertatzen, ordea, zerrenda horretan bilduta ditudan nire lagunen ekarpenekin. Hauengandik jasotzen dudana “kalitate handiko” edukiak dira. Hauekin batera ere, beste hainbat erabiltzaile gehitu ditut zerrendara pertsonalki ezagutzen ez ditudanak baina eurek biltzen duten informazioa bat datorrena nire interesekin. Horrela Your Network-etik jasotzen ditudan lau sarreretatik hiru, gutxi gorabehera, nire gogokoen zerrendan biltzen ditut. Datu honek garbi uzten du, zenbateko baliagarritasuna duen niretzat informazio kanal honek.

Honekin lotuta, gaur tresna interesgarri batekin egin dut topo. AiPlayground izeneko webgunean norberak gordetako gogokoak Del.icio.useko beste erabiltzaile guztiekin alderatzen dituen, Python (2.5)ean idatzitako script bat aurkitu dut. Honen bitartez, nire kontuko azken 1000 gogokoen arrastoari jarraipena egiten zaie, beste erabiltzaileekin egon daitezkeen kointzidentziak erregistratuz. Horrela, miaketarekin amaitu ondoren, zure profilarekin bat datozen beste 50 erabiltzaileen izenak bueltatzen dizkizu, afinitate handienetik txikienera ordenatuta. Scriptaren garatzaileak zera dio script honi buruz

Prozesua oso erraza da:

Lehenik eta behin script-a zure ekipora jaitsi beharko duzu hemendik.
Ondoren exekutatu beharko duzu; horretarako nik Ubuntuko Terminala erabili dut. Egia esan Windows-en ez dakit nola burutu daitekeen hau. Scripta exekutatzeko nahikoa da ondorengoa idaztea:python ./delicious_mates.py
Azkeneko urratsean zure del.icio.useko erabiltzaile izena eta pasahitza idatzi beharko dituzu.
Zure gogokoen eskaneatzeari ekingo dio scriptak. Prozesu honek bere denbora behar du. Pazientzia pixka bat eduki beharko duzu
Behin amaitutakoan azpian ikusten den antzeko zerrenda bat eskainiko dizu

Lehenego postuetan zeintzuk agertzen diren ikustea ez da sorpresa handia izan . Goiko postuetan dauden beste erabiltzaile ezezagunen Del.icio.useko kontuak aztertu ditut eta benetan oso gauza interesgarriak aurkitu ditut. Dagoeneko zabaldu dut nire Del.icio.useko sarea erabiltzaile berri mordoxka batekin.

OHARRA: emandako helbidean irakur daitekeen bezala, hainbat parametro konfiguragarriak dira. nik hauetako bat aldatu behar izan dut, izan ere, scriptak nire azken 1000 sarrerak banan-bana analizatzen ari zenean Del.icio.useko zerbitzariek nire IPa blokeatu egin dute (antza denez segurtasun neurri bezala). Horregatik kopuru hau 500era txikitu behar izan dut. Dena den, ez dut uste emaitzak oso desberdinak irtengo zirenik bestela ere.