Bideo honek gogora ekarri dit semearen txikitako anekdota bat. Olentzero egunean lehenengo aldiz lagunekin kantatzen atera ondoren, bildutako dirua nola banatu zuten galdetu genion. Erantzuna erabat “logikoa” izan zen. Eskua txanponen poltsan sartu eta bakoitzak eskukada bat txanpon ateratzen zuen poltsatxotik. Horrela, txandak errespetatuz, banan-bana eskua sartzen joaten ziren poltsako diru guztiarekin amaitu arte. Beraientzat, banaketa modu ekitatiboan gertatzen zen guztion eskukada kopurua berdina zelako.
Handik urtebete edo bira, ez naiz ondo gogoratzen, prozesua aldatzea erabaki zuten. Antza denez, ordurako konturatuta zeuden eskukada batean bildutako txanpon eta billete kopurua ez zela kasu guztietan berdina eta beste modu batera egitea erabaki zuten. Banaketarekin hasi baino lehen, mota berdineko billete eta txanponak multzotan banatu zituzten. Ondoren, korroan ipinita, mota bakoitzeko billete eta txanpona banan-bana banatzen hasi ziren. Horrela, taldean hiru lagun baziren eta bost euroko lau billete banatu behar bazituzten, bakoitzak bana hartzen zuen eta, txandaren arabera, laugarrena izatea tokatzen zitzaionak laugarren billetea hartzen zuen. Gero, orden berarekin jarraituz, bi euroko txanponak banatzen hasten ziren eta txanpona mota guztiekin bukatu arte. Kontzienteak ziren sistema honekin guztiek ez zituztela billete eta txanpon kopuru berdina baina normaltzak hartzen zuten, izan ere, ez zuten ezagutzen lau billete hiruren artean modu hobeagoan banatzeko bestelako metodorik.
Zorionez, Olentzero egunean kantatzera bakarrik ateratzen ziren eta dirua banatu ere, bakarrik egiten zuten. Eskerrak tartean gurasorik ez geundenik bestela ziur nago lehenengo urte hartan jada, diru guztia zenbatu, zatiketa hiruen artean egin eta bakoitzari berea emango geniela, guztiek diru kantitate berdina izateko. Baina umeek ez lukete ulertuko zergatik zeukan berak bi paper zati eskuan bakarrik eta besteak eskuak txanponez beteta. Edo zergatik zituen batek txanpon hori gehiago eta besteak zilar kolorezko gehiago. Ez dakit nire semeak zenbat diru ekarri zuen etxera baina pozten naiz dirua horrela banatu izana. Pozten naiz banaketa ekitatiboa zer den edo ez den beraien kabuz ikasi izana, zerk egiten zuen huts jabetzea eta konponbidea beraien artean erabakitzea.
Helduok (irakasleok barne) ez gara jabetzen batzuetan gure esku-hartzeak horrelako egoeretan umeen ikaskuntza prozesu autonomoari mesede baino kalte egiten diogula. Pentsamendu logikoa, lehen faseetan, eta kritikoa aurrerago, heldutasunerako bidean klabeak direla eta gure jokabide batzuk askotan garapen horretan eragin negatiboak izaten dituztela.
