Ikasten ikasi: albiste buletin automatikoa ikastolako irakasle guztientzat

Geroz eta gehiago gara gure ikastolan Delicious bezalako tresnak erabiltzen ditugunok. Geroz eta gehiago gara “Links for you”, “Network” edota etiketa jakinen jarioetara harpidetuz, informazioa modu errazean partekatzen dugunok. Horretan aspalditik gabiltzanok ederki asko dakigu zeinen baliagarria den horrelako tresna bat informazioa bildu eta antolatuta edukitzeko. Asko hitz egiten ari da ikasleek ikasi behar dituzten oinarrizko konpetentzien inguruan baina ezer gutxi irakasleok ikasi behar ditugunen artean. Ezer gutxi aipatu da orain arte ikasten ikasteari buruz irakasleon esparruan, ikas-ingurune pertsonalei buruz, autoformazioari buruz edota sarean lan egiten ikasteari buruz. Oraindik badaude, garai bateko klitxe zaharkituetan oinarrituz, konpetentzia hauek guztiak tresnak erabiltzeko trebetasunen lorpen sinplearekin nahasten dutenak. Egia da Delicious bezalako tresna bat, gaur egun informazioa lortzeko, antolatzeko eta partekatzeko tresna ezinhobea dela, alegia, irakasleon oinarrizko IKT konpetentziak lortzen asko lagundu dezakeen tresna dela. Baina berdin berdin erabil dezakegu Blidu.net, diigo edo beste edozein baliabide. Helburua ezin du izan tresna bera; helburua horren gainetik egon behar du, tresna erabiltzen ikastea, trebatzea baino gehiago, hauekin guztiekin zer egin, nola egin eta zertarako egin daitekeen azaldu behar zaie irakasleei. Gaur Delicious izango da, bihar auskalo zer; kontua da ez identifikatzea oinarrizko IKT konpetentziak tresna jakin eta konkretu batzuen erabilerarekin. Ikasi dezagun egiten, erabilitako tresna edozein dela ere.

Tira, beste behin ere, mutur batetik bestera egin dut salto. Utzi dezagun gai hau beste baterako. Gaurkoa beste kontu bat da. Esan bezala geroz eta gehiago gara ikastolan baita Zirikteroen sarean ere, Delicious/GReader (agian hobeto lastermarkak/agregazioa) bikotea erabiliz informazioa bildu, antolatu eta partekatzen dugunok. Baina oraindik badira batzuk animatzen ez direnak urrats hori ematea. Erabiltzaile kopuruak gora egin duela ikusirik, pentsatu genuen interesgarria izan zitekeela, denon artean aurkitutako informazio interesgarria denon esku ipintzeko modu sinplean, aplikazio hauek erabiltzen ez dituzten irakasleak barne. Horrela “Ikasten Ikasi: partekatu zure informazioa” izeneko albiste buletin bat sortu dugu, egunean behin eta modu automatikoan ikastolako erabiltzaile guztien posta elektronikora ailegatzen dena. Buletin horretan Delicious-eko etiketa jakin batekin jasotako informazio guztia biltzen da.

Zuek ere antzeko zer edozer antolatu nahi baduzue zuen irakasleekin erabiltzeko, hementxe duzue nik jarraitu ditudan urratsak:

  1. Lehenik eta behin, erabiltzaileekin Delicious-en erabiliko dugun etiketa jakin baten izena adostu behar da (jo dezagun gure kasuan “zirikteroak” etiketa aukeratzen dugula).Horrela, ikastolako irakasleentzat zerbait interesgarria aurkitzen badugu (baliabideak, ikastolaren inguruan interneten egon den albiste interesgarriren bat edo beste edozer), Delicious-en ohiko etiketekin gordetzeaz gain, etiketa berezi hori erabiliko dugu guztiok. Horrela, irakasle guztiek jasoko duten albiste buletin hori modu kolaboratiboan ekoiztuta egongo da, denon ekarpenekin hornituta. Atal hau oso garrantzitsua da niretzat; ikastolako irakasleei jabearaztea edonork daukala aukera taldean ekarpenak egiteko, euren lana besteontzat baliagarria ere badela. Ikustea besterik ez dago ipintzen duten satisfazio aurpegia, norbaitek eskertzen dienean eurek egindako ekarpen bat.
  2. Jarraian, sortu dugun etiketa jakin horren RSS jarioaren helbidea kopiatzen dugu (gure kasuan, etiketaren orriaren azpian eta ezkerrean aurkitzen da) eta Feedburnerbezalako aplikazio batera eramaten dugu.
  3. Hurrengo pantailan jarioari izena eta helbide berria emateko eskatuko zaigu.
  4. Une honetan prest daukagu jario honen bitartez bilduko dugun informazioa posta elektronikoz bidaltzeko. Horretarako “Publicize” menura joan eta “Email Subscriptions” izeneko ezkerreko menuan sakatu beharko dugu.
  5. Posta elektronikoz bidaliko den buletina zein zerbitzurekin sortuko dugun esleitu beharko dugu lehenik. Nik Feedburner bera aukeratu dut baina, nahi izanez gero, Feedblitz edota  RMail erabili ditzakezu. Amaitu baino lehen “Activate” sakatu, posta zerbitzu berria abian jartzeko.
  6. Orain, bidaliko den posta mezua konfiguratzea besterik ez zaigu falta. Hiru dira dauden konfigurazio aukerak: “Communication Preferences“, “Email Branding” eta “Delivery options“. Lehenengo atalean, buletinera harpidetuko diren erabiltzaileei helduko zaien gonbidapen mezua konfiguratu ahal izango dugu: bidaltzailearen posta helbidea, mezuaren gaia eta gorputza.
  7. Bigarren atala interesgarriagoa da. Bertan buletinaren izenburua zehaztuko dugu, izango duen logoaren URLa eta buletinaren oinarrizko diseinua ukitu ahal izango dugu; mezuaren hondoa, letra kolorea, estekan kolorea, letra-mota…
  8. Hirugarren atalean, bertako ordua zehaztu eta buletina bidaliko den ordua zehaztu ahal izango dugu. Horrela, buletina egunero, aurretik zehaztutako ordu horretan, helduko zaie irakasle guztiei.
  9. Gure albiste buletinak izango duen itxura ikusteko, nahikoa izan dugu “Optimize” menura joatea eta leihoaren ezkerrean agertuko den “Your Feed” izeneko botoian klik egin.
  10. Orain irakasleei gonbitea bidaltzea besterik ez da falta. Gonbitea bidaltzeko, “Optimize” ataleko “Email Subscriptions” menura bueltatuko gara. Bertan, orriaren azpialdean “Preview Subscription Link…” izeneko lotura aurkituko duzue.
  11. Irekitzen den popup leiho berrian harpidetzeko gonbidapena jasoko duen erabiltzailearen posta helbidea jarri beharko duzue. Erabiltzaile honek gonbidapen mezu bat jasoko du bere posta kontuan eta bertan agertuko den esteka batean klikatuz, buletina jaso nahi duela adierazi beharko du. Hasiera batean, prozesu errepikatu beharko genuke irakasle bakoitzeko. Imajinatuko duzuen bezala, hori irakasle asko garen lekuetan, zeregin nekeza bihurtu daiteke. Gainera, gerta daiteke irakasle batzuk ez jabetzea heltzen zaien gonbidapenean dagoen estekan klik egin behar dutela ez jabetzea. Ba al dago hau guztia modu sinpleagoan egiterik? Bada bai.
  12. Dagoeneko askotan aipatu dugun bezala, gure ikastolan GApps izeneko aplikazioa erabiltzen dugu posta kudeatzaile bezala. Aplikazio honen bitartez oso sinplea da posta zerrendak sortzea. Gure kasuan posta zerrenda bat sortuta daukagu irakasle guztientzat. Gonbidapen leihoaren “Your email address:” esaten duen lekuan posta zerrenda honen helbidea idatziko dugu. Horrela gonbidapena zerrenda osatzen duten irakasle guztiei helduko zaie. Hori gutxi balitz, nahikoa da gonbidapena jaso duen irakasleetako batek, jasotako gonbidapen mezuan datorren konfirmazio estekaren gainean klik egitea, automatikoki albiste buletina erabiltzaile guztiei bidaltzen hasteko. Nik neuk erantzun nion jaso nuen gonbidapen mezuari eta jarraian, albiste buletina posta zerrenda osora bidaltzeko onarpena egin nuen. Tamalez, metodo honek ez du balio posta zerrenda zerbitzu guztientzat. GoogleGroups-eko posta zerrendekin, adibidez, ez du funtzionatzen. Norbaitek beste antzeko zerbitzu batekin probatu ondoren, dena ondo doala egiaztatzen badu, eskertuko nioke honen berri ematea iruzkinetan.

Horixe da guztia. Animatu zaitezte eta partekatu zuen informazioa ingurukoekin!

Copy&paste vs mashup: adibide interesgarriak

mashup

Pasa den astean plagioak detektatzeko sistemei buruzko informazioaz aritu nintzen. Zorionez, sareko edukiak kopipasteatzea ez da ikasleen artean hain orokortuta dagoen zerbait eta gehienetan irakasleok bidaltzen diegun ariketaren planteamendu okerrean egoten da arazoaren muina. Ikasleak burutu behar duen lanean, zeregin nagusia informazioa bilatu eta “ezdakitzenbatorriko” txosten bat prestatzea izaten denean, kopipasteatzea tentazio handiegia izaten da, batez ere, entregatu beharreko lana irakasle eta ikaslearen arteko kontu batean geratzen denean (informazio hori webean zintzilikatu behar denean, erreparo gehiago ematen diela esango nuke).

Artikulu horren iruzkinetako batean Magicek, gure ikasleak “kopipasteatze”-aren kulturatik “mashup”-en kulturarantz gidatu behar ditugula zihoen. Eta orokorrean berarekin ados nagoen arren, nik ñabarduratxo bat gehiago erantsiko nioke berak dioenari; “mashup” batek justifikazioa dauka emaitzak eduki bakoitzak bere aldetik eskaintzen duen informazioari zerbait eransten badio, zerbait gehiago eskaintzen badu. Informazio iturri desberdinetatik eduki zatiak hartu eta denak gune jakin batean elkartzeak, berez, ez dio balio erantsirik eskaintzen jatorrizko informazioari; informazioa eskuratzeko erraztasun handiagoa izango dugu, kontsultak azkarrago egin ahal izango ditugu… besterik ez.

Mashup“en kultura geroz eta garrantzia gehiago hartzen ari den fenomeno bat da. Musika munduan aspalditik ezagutzen den fenomenoa da (hip-hop eta musika elektronikoan aspalditik ari dira abesti berriak ekoizten teknika honetan oinarrituta), bideogintzan ere poliki-poliki hedatuz doan mugimendu bat ageri da eta web aplikazio eta informazio digitalaren esparruan, duela gutxitik hona “mashup”en adibide interesgarriak ezagutu ditugu. Azken hauen garapenean garrantzia berezia izan dute bi eragile nagusiek: alde batetik, sarean ipinitako eduki libreen hazkundea eta, bestetik, hainbat web aplikazioen APIen zabalkuntza. Nire harridurarako, oso gutxik jabetu dira oraindik elementu hauen konbinazioak irakaskuntzan eduki dezaketen baliagarritasunaz. Tamalez, eduki itxien eta jabetza pribatua duten aplikazioen ekoizpen lanetan dihardute erakunde eta argitaletxe askok oraindik. “Mirame pero no me toques” (”mirame pero no me reutilices” esan beharko nuke agian) filosofiari jarraituz, edukien berrerabilpena galarazten duten produktu hauek, kontsulta soilerako erabil daitezkeen material sinpleak bihurtzen dira. Garai bateko entziklopedia erraldoiek euren edukiak poliki-poliki denon esku ipintzen ari diren bitartean, batzuei oraindik kostatzen zaie, gauzak aldatzen ari direla jabetzea.

Dena den, gatozen harira. Artikulu honen asmoa, eduki libreak eta web aplikazioak konbinatuz, XXI. mendeko irakaskuntza eredu berri batean, erabil daitezkeen “mashup” batzuen adibideak ematea da. Esan beharra dago “mashup” hauek sortzea ez dela gauza sinplea, teknikoki hainbat tresna ondo menperatzea eskatzen du. Baina horrelako jarduerak orokortzen joateko, denbora besterik ez da behar. Ziur nago, epe laburrean geroz eta errazagoak izango direla irakasleok esku artean izango ditugun mota hauetako tresnak, geroz eta errazagoa egingo zaigula elementu hauek konbinatuz jarduera berriak diseinatzea. Azken finean, denbora kontua besterik ez da.

  1. Flying through the Crusaders: jarduera honen bitartez Erdi Aroko Gurutzadek egindako ibilbideak hegan jarraitu ahal izango ditugu Google Earth erabiliz, etapa bakoitzean egindako distantzien balioak automatikoki lortuko direlarik. Jarduera honetan Wikipediatik ateratako mapa bat erabiltzen da abiapuntu bezala. Google Maps, Google Earth eta Google Spreadsheet (edota Calc) erabiliz ekoizten da jarduera osoa. Emaitza benetaan interesgarria da. Jarduera hau gure tesuingurura ekartzea ez litzateke zaila izan beharko; nahikoa litzateke Gurutzaden ibilbideen ordez antzeko beste informazio batetik abiatzea.
  2. Largest United Kingdom settlements by population: jarduera honetan Wikipedian dagoen Erresuma Batuko biztanle gehien duten hirien taula erabiltzen da erreferentzi bezala. Google Spreadsheet, Yahoo Pipes! (ikaragarria tresna honekin egin daitekeena), Yahoo Maps (Google Maps ere erabil daiteke) eta Google Earth erabiliz, Erresuma batuko hiri nagusiak bisita daitezke hauen populazioa automatikoki azaltzen delarik puntu bakoitzaren deskribapenean. Eta antzeko zer edo zer egingo bagenu Goierriko herriekin?
  3. Gone Google: Google tresnak konbinatuz aurrekoen antzeko zortzi adibide desberdina. Jarduera bakoitzak bere podcast propioa dauka prozedura azalduz eta pdf batean, jarduera egiteko prozedurak azaltzen dira. Aurrekoak baino adibide sinpleagoak diren arren, imajinazio piskatekin zenbat gauza interesgarri ekoiztu daitezkeen ulertzeko nahikoak dira.

Amaitzeko, nahiz eta aurreko “mashup”-en filosofiatik zerbait urrundu, hementxe uzten dizuet Geografiako klaseetan erabil daitekeen beste baliabide interesgarri bi:

  • IBGE·Paises@: munduko estatu guztien inguruko informazio sakon eta zabala topatuko duzue Brasilen egindako gune honetan. Populazioa, indikatzaile sozialak, ekonomia, komunikazio eta ingurugiroarekin zerikusia duen informazioa dago bertan kontsultagai.
  • SHOW/WORLD: munduko oinarrizko mapa batetik abiatuz, estatuen tamaina automatikoki aldatzen du aukeratutako arlo konkretu batean estatu bakoitzak adierazten dituen balioen arabera. Oso leku berezi eta interesgarria. Mapa mota bakoitza nahi dugun webgunean “enbotatzeko” beharrezkoa den kodea eskaintzen du gainera.

Google Reader eta Del.icio.us tutorialak euskaraz

Ikterook uztaila hasiera gogorra izan dugula aipatu zuen aurrekoan Jolausek. Halaxe izan da, bai; halere, nekea ez da urrutitik ere iritsi jaso dugun betetze mailara. Ez da erraza ordu gutxi batzuetan barruan daramagun pasio guztia askatzea, web 2.0 zer den ia ez dakienari jario-irakurle, marka-gune sozial, blog, wiki, webquest eta horrelakoez hitz egitea, baina, besterik ez bada, hortik zehar zer dagoen jabetzeko baliagarria gertatu bada, gu, pozik!

Badakigu, dena den, zein garrantzitsua den ikusi eta ikasitako hori praktikara lehenbailehen eramatea. Zenbat ikastaro ez ditugu ahaztu jasotako apunteak etxean utzi orduko? Abian jartzeko urrats horretan pixka bat lagundu nahian, hementxe dituzue ikastaro horietan azaldutako hainbat aplikazioren tutorialak: Google Reader eta Del.icio.us. Ez dago esan beharrik, ikastaroetara joan ez eta mundu honetan interesa duen edonoren autoikaskuntzarako ere baliagarriak izan daitezkeela.

Bi tutorialak Scribden:

Moodle-ren eskuliburua euskaraz

Albert Moodlestein

Moodle-ren euskal komunitatearen aurrerapausoak begibistakoak dira:

* Moodle-ren euskaratzea aurrera doa erritmo onean.
* Azken bertsioko hizkuntza-fitxategiak ere bero-bero eskaintzen dizkigute Santurtziko Udal Euskaltegiko Abel eta Pedro lagunek.
* Horiei esker ere Moodle Doc-ak euskaraz dauzkagu gero eta neurri handiago batean.
* Ikasleentzako Moodle ikastaroa eta Moodle-ren ezaugarriei buruzkoa ere euskaraz badaude.
* Ikastaroak sortzeko eta dohainik erabiltzeko Hezi Top dago.

Hala ere, eskulibururik euskaraz ez genuenez, lan horri ekitea erabaki genuen. Gainera lanaren abiapuntua eginda zegoen, Moodle Doc-etan material ona bazegoelako. Material hori egokituz, kapitulu berri batzuk sortuz eta irudi pilo bat erantsiz eskuliburua honez gero Moodle komunitateari eskaintzeko moduan gaude.
325 orriak errebisatzeko denbora-faltagatik akats batzuk egongo badira ere, komunitateari eskuliburua lehenbailehen eskaintzea merezi duela uste dugu.
Hona hemen kapituluen izenburuak:

1. MOODLE PLATAFORMAREN AURKEZPENA ETA OINARRIZKO EGITURA
2. IKASTAROA SORTZEA ETA IKASLEAK MATRIKULATZEA
3. BALIABIDEAK
4. JARDUERAK
5. MODULU EZ-ESTANDARRAK
6. BLOKEAK
7. IKASLEEN JARRAIPENA ETA EBALUAZIOA
8. IKASTARO BIRTUALA ERAIKI AURRETIK

Hori dena abiapuntua besterik ez da, jendea iradokizunak egiten, kapituluak eransten eta bertsio berrietarako egokitzen animatzeak poztuko gintuzke. Horretarako mezuak info@axular.ikastola.net emailera bidal ditzakezue.
Eskuliburua helbide honetan aurkituko duzue: http://www.axular.org/eskuliburua/Moodle_eskuliburua.pdf. Hori bai, ia 30 MBeko fitxategia denez, behera kargatzeko pazientzia izan!
Bejondeizuela!