Kategoria: IKTak eta irakaskuntza

Aspalditik ari gara hitz egiten foro honetan IKTen erabileraren onuretaz irakaskuntza prozesuetan. Baina teknologia berrien erabilerak, oro har, eta komunikazio sistema berrien presentziak bereziki, orain dela urte batzuk ezagutzen ez genituen arazo berrien aurrean ipintzen gaituzte.

Aspaldi honetan hain ezaguna egin den bullying-ari buruz hitz egitera natorkizue oraingoan. Eskoletan ematen den eraso mota honetan, kasu gehienetan ikasleak aurrez-aurre daudenean gertatzen dira, hau da, erasotzailea/ak bere biktimari egiten dion jazarpena gune fisiko eta denbora une berean gertatzen da. Nik uste dut hau dela irakasleok kasu gehienetan identifikatzen duguna bullying bezala. Baina, gaur artikulu interesgarri hau irakurri ondoren, konturatu naiz teknologia berriei esker eraso moten espektroa askoz zabalagoa eta, era berean, hauen ondorioak askoz larriagoak ere izan daitezkeela. Hau dela eta, informazioa bilatzen hasi naiz eta aurkitutakoak atentzioa berezia behar duela garbi daukat.

Teknologia berrien erabileraren ondorioz (batez ere, telefono mugikor eta interneten oinarritutakoak), ikasle/irakasleei iseka egiteko edota iraintzeko jarraitutako bide desberdinak cyberbulling izenaz ezagutzen dira. Termino berri honen atzean jokabide mota oso desberdinak egon daitezke. Hauetako batzuk jarraian aipatzen dizkizuet:

• Telebullying: izen honen bitartez telefono mugikorrarekin gauzatutako erasoak izendatzen dira. Badirudi, SMS bitartez mehatxu eta irainak bidaltzea, oso gaztetik praktikatzen den ohitura bat dela. Dezentetan gertatzen ari omen da ere, irakasle bat gelan apropos zirikatu ondoren, bere erreakzioa telefono mugikorraren bitartez grabatzea eta ondoren interneten zintzilikatzea edonork ikusteko moduan.
• Insullblog: blogek dituzten ezaugarriei arretaz begiratzen badiegu (oso erraza da bloga sortzea, gainera publikazio sistema azkarra eta, neurri batean, anonimotasuna gordetzea nahiko erraza) ez da harritzekoa ikasle batzuk beraien erasoak bide honetatik gauzatzea; bere ikaskide edota irakasleetaz barre egiteko sistema aproposa dira blogak.
• Griefer: Halo 2, The Sims Online, Everquest… eta horrelako bideojoko berriek, une berean jokalari desberdinen arteko partidak online jokatzeko aukera eskaintzen dute. Horrelako jokoetan jokabide deserosoak aurkezten dituztenei Griefer deitzen zaie: jokoan dauden beste kideetaz barre eginez, beste jokalarien sarrerak blokeatuz… erasotzen dituzte beste kideak.

Estatu Batuetan, jada, arazo hauek uste baino arruntagoak bihurtu dira. EE.BBtan 1500 ikasleen artean egindako inkesta baten ondorioak garbi adierazten dute arazoaren neurria: galdetutako ikasleen %42ak edozein motatako eraso elektronikoa jaso zutela onartu zuten, %32an mehatxuak jaso dituzte internet bidez eta %21ak e-maila edota SMS bitartez. Egoera honi aurre egiteko cyberbullying-ari “Stop Bullying Now!” programaren barruan arreta berezia eskaini diote.

Nire ustez, cyberbulling-ak ezaugarri bereziak ditu, erasoa larriagoa bihurtu dezaketenak: denbora-espazio testuingurua galdu egiten da (erasoa nonahi eta noiznahi gauza daiteke), honen ondorioz erasoen frekuentzia izugarri handitu daiteke eta bide berri hauetatik biktimarentzat erasotzailearen identifikazioa egitea zailagoa egiten da, zalantzarik gabe.

Ez da nire asmoa horrelako bidalketekin alarma soziala piztea, ezta gutxiagorik ere. Nik uste dut, azkenaldiko gertakarien ondoren, oso garbi daukagula zein izan behar den jarraitu beharreko protokoloa horrelako egoeren aurrean; tentu handiz jokatuz, egoerak ondo aztertuz, eta batez ere, ondo pentsatutako neurriak hartuz. Beraz, eraso mota berri honen inguruan adi egon beharko gara. Kontua da, cyberbullying-aren aurrean IKTen inguruan mugitzen garen irakasleon ardura, agian, berezia izan behar dela iruditzen zait niri, azken finean, gure ikasleek erabiltzen dituzten bitartekoak irakasle askorentzat oraindik nahiko arrotzak dira eta teknikoki maneiatzea zaila egiten zaie oraindik.

Bestalde, ikusten dizkiet nik horrelako eraso mota berriei beste eragozpen gehigarri bat ere: zoritxarrez bullying-a ez da gaurko arazo puntuala, eraso fisikoak (batez ere) eta psikikoak, aspaldiko kontuak dira eta, ondorioz, aurreko esperientziek balio izan digute gaur egun irtenbideak nahiko aguda diseinatzeko. Baina cyberbullying-a gaur egungo arazo propioa dugu, teknologia berrien garapenarekin gertatu dena. Ez dauzkagu aurreko erreferentziarik, beraz, azti ibili beharko gara eta zuhur jokatu beharko dugu horrelakoen aurrean.

Bukatzeko hemen uzten dizuedan inkestatxo honetan, norberak cyberbullying-a jasan ote duen edo ez identifikatzeko galdeketa bat egiten da. Inkesta berak izan dezakeen praktikotasun edo interesagatik baino gehiago, bertan egiten diren egoera desberdinen deskribapenarengatik ipintzen dizuet lotura hau, horrelako erasoen kasuistika desberdinetaz ohartarazteko.

Informazioa gehiago: STOP Cyberbullying

DBHO 1eko blogariak:(jolaus)

Badira urte batzuk gure batxilergoko ikasleekin teknologia berrien erabilpena sustatzeko ikasgai berri bat jarri martxan jarri genuenetik. Urte desberdinetan irakasle desberdinak pasa gara gai honetatik eta aurten, berriro ere, niri tokatu zait. Ikasgai honetan jarritako helburu nagusiena zera da: ikasleek material propioak sortzea baliabide elektronikoak soilik erabiliz, papera alde batera utziz. Ikasturte desberdinetan erabilitako euskarria desberdina izanik (CD,multimedia aurkezpenak…), azkenaldi honetan izan den blogen iraultza dela eta, nire ikasleak blogari bihurtzea pentsatu nuen. Blogen erabilerak ondorengo helburuak lortzeko aproposak direla iruditu zitzaidan:

• Teknologia desberdinak erabiliz multimedia baliabideak sortzea, testu eta argazkiez gain, audio eta bideoen ekoizpena bultzatuz
• Blogak, eta hauen inguruan aurki daitezkeen tresna desberdinak (Bloglines, Del.icio.us eta Technorati, batez ere), informazioaren hartu-emanerako tresna ezin hobeak izan daitezkeela ohartaraztea.
• Autonomia eta izpiritu kritikoa garatzea
• Bestelako helburu pertsonalak, hala nola, pertsonalitatearen garapena, hizkuntzaren tratamendua, elkarlana, autoestima… garatzea.

Esan beharra dago ikasturte hasiera ez zela batere positiboa izan. Ikasleek ez zituzten blogak ezagutzen eta hasierako jarrera nahiko ezkorra izan zen. Bestalde, ni neu nahiko harrituta nengoen pentsatzen bainuen 16-17 urteko gazte hauek ezagutza zabalagoa izango zutela teknologia berrien inguruan, baina Hotmail, Messenger eta Office bezalako aplikazioetaz gain, ezer gutxi ezagutu eta erabiltzen zuten (gehiengo batek behintzat).

Abiapuntu honetatik, ikasle talde bakoitzak gustukoa zuen gai baten inguruan blog bat sortu eta diseinuari lehen ukituak emateari ekin zion. Pixkanaka artikuluak idazten eta argazkiak txertatzen hasi ziren. Honekin batera edukien sindikazioa eta Bloglines-en inguruko informazioaren inguruko saio batzuk egin genituen.

Hasierako jarrera ezkor horrek berebiziko aldaketa izan zuen bi gertakari puntualen ondoren: lehenengoa, estatistiken jarraipena egiteko kodea txertatu zutenean beraien blogetan eta, bigarrena, nire ikasle blogarien aipamena egin zenean Sustatun. Estatistiken azterketak lana serioago hartzea eraman zituzten; bat-batean jabetu ziren beraien ekarpenek bazutela halako oihartzun bat blogosferan, beraien artikuluak jendeak irakurtzen zituela, eta honek animuak piztu zizkien.

Halere oraindik badaude gainditu beharreko arazoak. Nagusiena hau da: informazioa lortzeko zailtasunak dituzte. Batzuk kexu dira bidalketa bat idazteko denbora asko galtzen dutela informazioa bilatzen eta forma ematen. Oraindik ez dituzte era egokian erabiltzen Bloglines, del.icio.us edota Technorati bezalako tresnak informazioa bilatu nahi dutenean. Ez dute ohitura handirik hauetara jotzeko informazio bila. Honen ondorioz, kanpoko helbideak linkatzeko ohitura gutxi dute oraindik. Hori izango da gure bigarren ebaluaziorako erronka nagusia.

Bestalde, hizkuntza idatziaren aldetik badago, orokorrean, zer hobetua. Baina esan nahi dut alderdi honetan ere hobekuntza nabarmenak egin dituztela gure ikasleek, baten kasuan batez ere . Urtetan klasean egindako idazlanekin lortu ez duguna, blogekin lortzen ari gara. Honetarako ere baliagarria izan da blogintza!

Azkenik, ebaluazio honetan bideogintzari tartetxo bat ere eskainiko diogu eta, bukatzeko, ea lortzen dugun podcast batzuk txertatzea. Ez dugu izango, ez, aspertzeko astirik.!

Eguneraketa: 2005-12-07
Hemen ikusi dezakezuen bezala, nire ikasleek azkar ikasten dute. Bideogintzaren inguruko ezer gutxi aipatu besterik ez dut egin eta jada, hor duzue nire ikasleen lehen bideoa sarean.

Bidalketa honetan azaldu nahi dizuedana agian ez da oso ulergarria izango teknologia berrien munduan, eta batez ere, blogen munduan murgilduta ez zaudeten irakasleontzat baina zin dagizuet artikulu hau irakurtzerakoan jaso eta bizitakoak oso zaila egiten zaizkidala esplikatzea.

Konstruktibismo, kolaborazionismo, metodologia berriak… beti izan dira irakaskuntza munduan erabili izan ditugun hitzak. Askotan teoria hauen esanahi zehatza urruti gelditu arren metodologia berri hauen baliagarritasunaz jabetuz, bide berri hauek non bukatuko ote diren jakin gabe, aurrera egin dugu gure erabakiek helburu onuragarriak ekarriko duten sinismenaren izenean.

Gaur arratsaldean, aspaldidanik irakurri gabe nituen hainbat blogen erreferentziak irakurtzeari ekin diot eta bat-batean Tiscar Larak idatzitako artikulu honen aurrean aurkitu naiz. “Usos de los blogs en una pedagogía constructivista” izenburupean artikulu zoragarri bat irakurtzeko aukera izan dut.

Benetan gozatu dut. Ez naiz pedagogiaren inguruko teoriko horietako bat (gehiago esango nuke, zientzia honen inguruan zabaldu diren hainbat iritzien kontrako jarrera garbia adierazi izan dut askotan) baina horrelako artikulu bat irakurri ondoren, onartu beharra daukat ikasleekin gure egunerokoan bizitzen ditugun esperientziak gertutik jarraitzen dituzten hainbat “teoriko” badaudela. Eta horrelakoak irakurtzerakoan, nire barruak ukitzen dutela esan beharra daukat.

Hori da gertatu zaidana Tiscar Lararen artikulu hau irakurri dudanean. Artikulu sakona (luze bezain zehatza egindako azalpenetan), aberatsa (teoria desberdinei egindako erreferentziaz josita), egunerokoa gertutik bizi duen norbaitek idatzitakoa (ikasleen inguruko bizipen ugari emanez), iragandako, gaur egungo eta etorkizuneko irakaskuntzaren ildo nagusiak ezagutzen dituen norbaiten iritziak jasotzen dituena…. Zein zaila izaten den artikulu baten aurrean erabateko adostasuna izatea. Eta hori izan da nik bizi izan dudana artikulu hau irakurtzerakoan.

Bertan, blogek irakaskuntzan ekar dezaketen onurei buruz hitz egiten du. “Blockquote” etiketek, artikulu batean aipatutako ideia nagusiak azpimarratzeko balio badute, artikulu hau osorik jarriko nuke “blocquote” baten barruan. Atalez atal aipatzen duena nik neuk (eta pentsatzen dut nire lankideek ere) bizi izan dugunaren islapena da. Teorizazio maila handirik gabe egindako zerbaiten kontraste bezala hartzen dut nik artikulu hau.

Irakaskuntza munduan bide berriak, sistema berriak, metodo berriak… aplikatu eta erabili daitezkeela sinisten duzuenoi artikulua irakurtzea gonbidatzen dizuet. Bertan azaltzen diren egoerak oso urruti ikusten badituzue pentsa ezazue nik neuk aurten bizi izan ditudala. Eta izugarri gustura nago jasotakoarekin. Animo!

Euskaljakintza:(sei)

Benetan zaila egiten zait euskaljakintzari buruz idazten hastea, hainbeste ideia dut buruan non ez baita batere erraza niretzat hauek laburtzea. Hasteko, proiektuaren jaiotzari buruz mintzatuko naiz.

Aurreko urteetan, nire DBHO 2ko euskarako ikasleak ez nituen batere motibatuta ikusten, hobeto esanda, ez nuen nik lortzen beraien euskarekiko jakin-mina piztea inondik ere. Aurreko ikasturtearen helburua EGAko titulua ateratzea izanik, behin hori lortuta, eta kontuan izanda hautaprobetan ez dutela eduki aldetik ezer berezirik eskatzen, izugarri kostatzen zitzaidan beraien interesa neureganatzea. Zertarako ikasi behar dugu hau gero ez badute selektibitatean galdetu behar? Hauxe izan da azken urteotan gehien entzun dudan galdera. Beraz, zerbait gaizki egiten ari nintzen; nire teoria guztiak azalduta ere, ez nuen beraien pentsamendua aldaraztea lortzen! Arazo hau abiapuntu eta IKTeroon artean hamaika aldiz hitz egindakoari eutsiz, nire gaiaren planteamendua iraultzea erabaki nuen: Euskara eta teknologia berriak uztartzeko asmoz, blog bat sortuko nuen. Artean, helburuak garbi nituen:

• Euskara jakintzagaian DBHO 2n eman beharreko edukiak teknologia berriek eskaintzen dizkiguten aukerak erabiliz jorratu (sarean dauden baliabideei onura atera).
• Euskarazko irakurmena, idazketa eta ahozkotasuna kilikatu.
• Aprendizaia aktiboa bultzatu.
• Talde lana sustatu (elkarrekin lan egiten ikasi).
• Ohiko irakasle/ikasle “rolak” aldatu (denok denongandik ikasi: ikasleek irakaslearengandik, ikasleek beste ikasleengandik eta baita irakasleak ikasleengandik ere).
• Ikasleen ikaskuntza prozesuan euskarri digitalaren erabilera sustatu eta indartu.

Proiektua abian jartzeko hainbat zailtasun izan nuen. Hasteko, nire lankide adituen aldean, informatikako nire ezagutza guztiz urria eta eskasa zen (behin baino gehiagotan pentsatu izan dut ez ote nintzen ur sakonegietan sartzen ari). Halere, prest nengoen ikasteko eta proiektu berriak ematen zidan ilusioa nire ezagutza pobreari gailendu zitzaion. Horrela, udan lanari ekin nion zetozen zailtasunei ahal nuen moduan aurre eginez.

• Blogak ohiko testu liburuaren papera ordezkatzea nahi nuen. Nola sartu bertan testu liburuko eduki guztiak? Horrek webquestak ezagutzera eraman ninduen. Konturatu nintzen ez nituela eduki guztiak blogean behar, egin behar nuena zela beraien esku jarri informazio iturri ezberdinak eta beraiek bultzatu material hori sortzera. Webquestak tresna erabat egokiak suertatu dira lanketa mota honetarako eta, gainera, aprendizaia askoz ere aktiboagoa bihurtu da.
• Hosting propioa ez izateak ekarri dit buruhauste bat baino gehiago (buruari izugarri eragin behar izan diot dokumentuak, txostenak, bideoak, argazkiak…materiala, azken finean, sarean kokatzeko).
• Ikasleek nik uste baino gutxiago menperatzen zuten ordenagailua eta proiektuaren berri zein zerbitzuetan alta ematen (posta elektronikoa, writely, gravatar…) pentsatzen nuena baino denbora dezente gehiago pasatu nuen.
• Ikasgaiaren balorazioa. Gaia modu berritzaile batez fokatu behar banuen,  ezin nuen betiko azterketa sistema erabili. Koherentzia pixka bat eman behar nion planteamenduari. Horrela, baloratzeko sistema aldatu dut eta, nahiz eta edukien neurketarako azterketa klasiko bat egin, nota globalaren %40ko balioa baino ez diot eman (%25a taldean ekoiztutako txosten idatziari, beste %25a taldean sortutako multimedia aurkezpenari -honen ahozko aurkezpena barne-, eta %10a gure blogean idatzitako artikuluei). Honekin nahiko gustura gelditu naiz, denok baitakigu betiko eskemetatik ateratzea zenbat kostatzen zaigun, batez ere maila hauetan!

Zailtasunak alde batera utziz, aitortu beharrean nago hasieratik proiektuak harrera ona izan zuela ikasle gehienengan (beti dago bat edo beste tramankulu hauekin moldatzen ez dena eta denerako zailtasunak ikusten dituena, noski!).

Bloga tresna bereziki egokia da, nire ustez, hizkuntzak lantzeko. Edukiak jorratzeaz gain, ikasleak idaztera bultzatzen ditu. Beraien artikuluak argitaratzen dituzte jakitun izanik kanpotik ere irakurleak dituztela (aurki.com-ean azaltzea oso garrantzitsua izan da beraientzat, baita Julen Gabiria idazleak edo Joxe Aranzabalek idatzi zigutenean). Honek, aparteko motibazioa emateaz gain, arduratsuago bihurtu ditu (euskara egokia erabiltzen saiatzen dira, blogean sartutako baliabideak hasi dira erabiltzen –hiztegi batua, sinonimoak, euskara-gaztelera hiztegiak, antolatzaileak eta abar luze bat).Halere, arlo honetan oraindik badago zer landu!

Gainera, ikasleek proiektua berea egin dute; eta, horrek, izugarri animatzen nau. Partekatzen ikasten ari gara, elkarrengandik ikasten dugu, aprendizaia askoz ere dinamikoagoa bihurtu da, komunikazio arloak (ikasleen artean eta irakaslearekin) ohiko mugak gainditu ditu (posta elektronikoaren erabilera arrunta denon artean, etxetik, eskola orduz kanpo, idazten dituzten artikuluetan erantzunak…). Laburtuz, motibazioa piztu da!!!

2. hiruhilekoari begira, alde batetik, hainbat atalekin jarraitzeko asmoa dut (webquest baten bidez XX. mendeko literatura landu, artikuluak idazten eta publikatzen jarraitu…); eta, bestetik, egitasmo batzuk martxan jarri ditut (istorio elkarreragileak edo denon artean idatzitako narrazioak ekoiztu writely erabiliz, informatikako programa baten on-line itzulpena egin -horretarako ditugun baliabideak erabiliz- eta, azkenik, foro edo “txat” bat (txutxu-mutxuka) ireki.

Ikusten duzuen bezala, lehenengo hiruhilabeteko balorazioa baikorra da. Halere, ezin dugu ahaztu lan handia gelditzen zaigula egiteke, gauza asko ikasteke. Baina nik ez dut amore emango erraz zailtasunen aurrean! Askotan pentsatzen dut hondorik gabeko putzu batean sartu garela/naizela: zenbat eta gehiago ikasi, orduan eta gehiago jakin nahi (eta hori, uneoro gauzak aldatzen doazen informatika alorrean, zenbaitetan neketsua izan daiteke). Edonola ere, garbi daukat: informatika alorrean inongo erraztasun eta ezagutza kaskar honekin gai banaiz hau aurrera  eramateko, edonork egin dezake! Beraz, nire jakin-mina ikasleei kutsatzen saiatzeaz gain, beste irakasleak ere horrelako proeiktuetan murgiltzera animatu nahi ditut.

Jolausek burua galdu ote du?. Hainbeste denbora galtzen dugu irakasleok gure ikasleen Messengerra kontrolpean edukitzen orain horrelakoekin etortzeko? Ez al ditu harrapatu sekula bere ikasleak ondokoekin txateatzen klase orduetan?

Ofizioz eta “afizioz” irakasle zaretenok ziurrenik bidalketaren izenburua irakurri bezain pronto goiko burutapenak izan dituzuela. Gaurdaino nik ere berdin pentsatzen nuen baina orain agertuko dizuedana irakurri ondoren ez dut hain garbi.

Kontua da Microsoft-ek Encarta entziklopediarentzat bot bat sortu duela MSN Messengerrean erabil ahal izateko. Messengerrean zaudela “encarta@conversagent.com” helbidea duen kontaktu berri bat gehitzen baduzu Encarta entziklopediaren robotarekin hitz egiteko aukera izango duzu. Edozein gaien inguruko informazioa bilatu nahi baduzu galdetu iezaiozu robotari; harritzekoak izaten dira askotan ematen dituen erantzunak.

Lehen bistazo batean ikasleentzat baliagarria izan daitekeela iruditzen zait. Erraztasunez erabiltzen duten aplikazio bat da Messengerra eta, gainera, beti izaten dute eskura. Une konkretu batean zalantzaren bat izanez gero (kalkulu aritmetiko arrunten emaitzak eta ekuazio algebraiko sinpleen soluzioak ere ematen ditu) ikaslearentzat baliagarria izan daitekeela iruditzen zait. Agian etxean erabiltzea komeniko da infogelan baino?. Ez daukat oso garbi.

Robotarekin solasean aritu naiz tartetxo batean eta akats pare bat edo ikusi dizkiot: alde batetik, egindako galderaren erantzun zuzena ez dakienean Encarta aplikazioa irekitzen ahalegintzen da, egoera hau nahi baino gehiagotan errepikatzen delarik (“peñazo” samarra bihurtzen da robota askotan!) eta bestetik, robotak ingelesa bakarrik ulertzen duela .

Beno, proba ezazue nik egin dudan bezala eta zeuek baloratu.

Informazio iturria | Genbeta