Ba al dago hezkuntza eredu biribilik? Zenbateraino dira aplikagarriak kanpoko ereduak Euskal Herrian? Zer ulertzen dugu hezkuntza eredu arrakastatsuei buruz hitz egiten dugunean? Halako azterketa eredu konkretu batek botatzen dituen emaitzei buruz ari gara? Ikasle eta gurasoek antzematen dutenari buruz? Eta irakasleen asetzea?
Galdera horiek guztiak eta gehiago etorri zaizkit burura TV3k atzo botatako saio hau ikusi dudanean.
EEBBetako eskola publiko baten eredua azaltzen digute, alde batetik, eta dagoeneko hain ezaguna zaigun Finlandiako eredua (I, II, III eta IV) bestetik. Biak dira hezkuntza eredu publiko desberdin biren eredu eta, hala eta guztiz ere, sakonak dira bien arteko desberdintasunak. Zer ulertzen den kalitatezko hezkuntza eredu bezala lehenengo kasuan eta zer ulertzen den bigarrenean, garbi dago oso desberdina dela. Bideoan Sant Sadurni D’Anoiako Jacint Verdaguer eskola publikoko zuzendari eta irakasle talde bat ere ageri da. Azken hau, Kataluniako eskola sare publikoaren barnean erreferente bat dela kontsidera dateke, baita ere.
Hiru adibide horiek banan-bana aztertzen joango bagina ziurrenik jabetuko ginateke asko direla eskaintzen dituzten hezkuntza eredu propioen arteko aldeak. Baina hiruek badute zerbait komunean ere; hiruak dira erreferente bat eragiten duten gertuko inguru sozialetan (Finlandiako kasua, orokorrean hartuta, erreferentea mundu mailan). Eta erreferente bihurtu dira, hain zuzen ere, gai izan direlako eskola eredu propio bat eskaintzeko, gertuko errealitate sozialari erantzuteko irtenbideak modu autonomoan bilatzen ahalegindu direlako.
Nik ezagutzen dudan eskola ereduan mimetismoa, kanpoko ereduen birziklatzea eta “jakintsuen” esanak betetzea dira nagusi, batez ere, arlo pedagogikoari dagokionean. Bideoaren amaieran Gregorio Lurik aipatzen duen moduan, eskola eredu propio bat eraikitzeko eta eskaintzeko autonomia faltan botatzen dut. Erreferenteak diren horiek izan duten askatasuna, autonomia eta ausardia izatea nahiko nuke, nire gertuko errealitateak dituen beharrei ahalik eta hobekien erantzun ahal izateko. Kontu hauek ezinezkoak direla, utopikoak direla pentsatuko dute askok; jarrera horiek dira, hain zuzen ere, bide horretan aurrera egiteko dauden eragozpenik handienak.
