jolaus – 3 orrialdea

Scratch ikastaro gamifikatua

Joko batean jokatzen ikasteko jokoa

Ikasleentzat baliabide didaktiko berriak diseinatu eta prestatzea lan astuna izaten da, are eta astunagoa oraindik honen konplexutasun maila handiagoa den heinean. Jarraian aurkeztuko dizuedana (egia esan, ez dakit oso ondo nola definitu: sekuentzia didaktikoa, ikastaroa, ariketa sorta, jokua…) baliteke orain arte prestatu dudan konplikatuenetako bat izatea. Egitura korapilotsua, ariketa jarduera sorta zabala eta niretzat berria den estrategia bat uztartzen dira bertan. Eta harrigarria bada ere, gutxitan disfrutatu dut abentura honekin disfrututa dudana.
Ikaragarri ondo pasatu dut muntai honi forma ematen eta uste dut nire semeak ere asko disfrutatu duela. Izan ere, Enekoren laguntza buruan nuenari forma emateko ezinbestekoa izan zait. Berak hartu du asmatzaile, aholkulari eta teknikari rola; nik bere ekarpenak jaso eta forma ematea besterik ez dut egin. Zenbat barre bota ditudan bere ateraldiekin!. Erabat engantxatuta ibili naiz joku honen (hauxe litzateke deskribapenik egokiena) diseinuan. Nire ikasleek nik gozatu dudanaren erdia gozatzen badute, niretzat nahikoa.

Tira, goazen harira. Azpian daukazuen baliabidea DBH1eko ikasleei zuzenduta dago eta, funtsean, Scratchekin programatzen ikasteko ikastaro bat da. Ikastaroak Eskoziako Gobernuak bere curriculumean txertatuta duen “Starting From Scratch” izeneko materiala erabiltzen du oinarri bezala. Jarduera sorta hori Jeremy Scottek sortu du eta ezarri dion lizentziari esker, lehenik jarduera guztiak euskaratu eta ondoren, nire egokitzapenak eransteko aukera izan dut. Aitzakia polita daukat nire ikasleekin Creative Commons lizentzien inguruan hitz egiteko.

Nire ekarpen pertsonala ikastaroa aurrera eramateko aukeratu dudan estrategian datza. Ikastaroa gamifikatzen saiatu naiz, alegia, jokoetan (nik esango nuke, batez ere, bideokuetan) erabiltzen diren dinamika eta teknikak programazio ikastaro bati aplikatzen saiatu naiz. Scratch bera, jada, programazioa ikasteko joko moduko bat bezala kontsidera badaiteke, ni joko hori erabiltzen ikasteko joko bat diseinatzen saiatu naiz 😉

Bideojokoetan esperientzia baduzue, ondorengo ezaugarri guzti hauek ezagunak egingo zaizkizue:

Ikastaroa mailatan antolatuta dago. Lehenegoa izan ezik, beste guztiak blokeatuta daude. Maila bat gainditzea derrigorrezkoa da, hurrengoa desblokeatzeko
Maila bakoitzean mini-erronka sekuentzia bat agertzen da, ikasleek banan-bana egiten joango direnak. Mini-erronka bakoitza burutzeko denbora tartea mugatua eta arrakastaz gainditzen denean, ikasleek token kopuru jakin bat irabazten dute.
Maila bakoitza amaitutakoan, token kopuru gehien irabazten duenak, bere lorpenaren egiaztagiria izango den badge bat irabaziko du.
Zazpigarren maila (azkena) zailtasun maila handiena duena izango da. Izan ere, hor ikasleek programa bat zerotik sortu beharko dute. Proiektuan irabaziko dituzten token kopurua balorazio matrize batetan jasota egongo dira eta programa erabiliko duten gelakideak izango dira token horiek eskainiko dituztenak.
“The Magic Suitcase” delako maletatxotik, aurretik abisatu gabe, erronka txiki berriak sortuko dira, Scratchekin harremana gordeko dutenak baina zuzenean programak idaztearekin erlazionatuta egongo ez direnak. Erronka txiki hauek agindutako betean burutzen dutenek booster edo power-up direlakoak irabaziko dituzte. Ahalmen berezi hauek ez dituzte tokenak zuenean eskaintzen baian laguntza polita eskaintzen dute, gero, gela barruan egingo dituzten jardueretan tokenak irabazteko.
Zazpi mailakin amaitu ondoren, gutxienez lau badge irabazten duen taldeak, MASTER SCRATCHER titulua eskuratu du. Horixe da, azken finean, ikastaroaren helburuak aise gainditu dituela adierazteko modu bat.

Horixe da, labur-labur “Starting From Scratch”-en deskribapena. Dena den, egokiena gunera salto egin eta bertan agertzen denari bistazo bat botatzea. Azpiko irudian klikatuz ikusiko duzuen gunea ikasleentzat prestatu dudanaren kopia bat besterik ez da. Hauenak, maila guztiak blokeatuta ditu (ez dituzte ikusten barruko jarduerak) eta jardueren iraupena, astelehenean jokuarekin hasten garenean, egokitzen joan beharko naiz, izan ere, oraindik ez daukat oso garbi norainoko soltura izango duten nire ikasleek horrelako ariketekin hasten direnean.

Amaitu aurretik gauza pare bat:

Asko dira gamifikazioari buruz hitz egiten duten guru eta gurusak. Euren agregatzaileetara heltzen diren albisteak edo sare sozialetan harrapatzen dituzten artikuluetan idatzita datorrena errepikatu besterik egiten ez dutenak. Adituak omen dira baina, sarean urte batzuk daramatzagunok, euren mezua juxtu-juxtu nik goiko lerroetan idatzi dudanaren berdina izaten da. Gamifikazioaren teoria hutsaz hitz egiten dute, hau teknika eta norma batzuen aplikazio soila izango balitz bezala. Ez dute ezer berririk gehitzen. Edozein jarduera gamifikatzea hori baino konplexuagoa izan behar duela uste dut nik. Arauak ulertu eta aplikatzen direnean, jokua aspergarria bihurtzen bada, tokenak eta badgeak eskuratzea anekdota bat besterik ez da izango. Ikasleak ez dira jokura engantxatuko. Gamifikazioak ikasleen kuriositatea eta jakinmina piztuta mantendu behar du, koopetentziaren (kooperazioan oinarritutako konpetizioa; horrelako jarduera batzuk aurkituko dituzue ikastaroan) oreka zailari eutsi behar dio, animoak eta gogoak bizirik mantendu behar ditu… Eta hori guztia teoria hutsetik praktikara pasatzerakoan soilik bizi eta kudeatzen da. Horixe da ikastaro hau martxan jarrita ezagutu eta ikasi nahi dudana. Norbaitek gamifikazioaz hitz egiten duenean, zertaz ari den badakien edo inongo kriteriorik gabe ari den desbedintzeko pista gehiago izateko modua izango dut horrela.
Gunea bisitatzen duzuenok, terminologia ugari ingelesez erabili dudala ikusiko duzue. Honekin duda handiak izan ditut. Hasieran, mini-erronka guztien izenak euskaraz idatzi nituen baina, kasu askotan, zaila egiten zitzaidan ingelesez erabiltzen ziren hitz jokuak (A Mazing Game!, adibidez) euskarara itzultzea. Programazio kontzeptu asko ere (Event-driven programming eta debugging, adibidez) euskaraz nola diren ez nuen garbi. Jeremy Scotten bideotutorialak euskarara itzultzekotan ere ibili nintzen baina lan astuna zen hori eta, gainera, bideotutorialetan erabilitako ingelesa nahiko sinplea zela iruditzen zitzaidan, ikasleek erraz ulertzeko modukoa. Eta hori guztia gutxi balitz, bideojokuetan agertzen diren elementuen izenen (token, badge, booster, power-up…) baliokideak euskaraz itzulitzen nituenean, “indarra” galtzen zutenaren sentsazioarekin geratzen nintzen. Panorama ikusita, azkenean, gune eleanitza sortzea erabaki nuen: azalpen guztiak euskaraz daude, baina badira elementu puntual batzuk ingelesez utzi ditudanak.

Astelehenean hasten gara abentura berri honetan. Izango dituzue sortuko diren gorabeheren berri txoko honetan.

Ez nintzen aspertuta bizitzeko jaio

Ikasturte berria, saltsa berria

Denbora asko pasa da txoko honetan azkenekoz idatzi nuenetik. Ikasturte amaierak beti izaten dira lanpetuak baina aurtengoa inoiz baina intentsoagoa izan da. Ikasturte bukaerak beti izan dira konplikatuak: elkarrekin bi urte pasa ondoren, ikasleei agur esan beharra, bilerak han eta hemen, lan burokratiko ugari eta, hori gutxi balitz, hurrengo ikasturtearen antolaketari forma eman behar izatea. Aurtengo uda, gainera, nahiko mugitua izan da.

Egia esan, ez dira hauek bakarrik izan bloga ez eguneratzeko egon diren traba edo arrazoiak. Utzikeria puntu bat ere izan dudala uste dut. Inoiz busti ez naizen esparruetan muturra sartu eta ikasten aritu naizen bitartean, gogo gutxi izan dut txoko honetan abentura hauen inguruan ezer kontatzeko. Noizean behin nire Google+-eko kontuan zerbait aurreratzen joan naiz, baina han ere gutxi. Ez galdetu zergatik baina hala izan da.

Kontua da, <ironic mode on> ia konturatu gabe <ironic mode off> dagoeneko ikasturte berrian burubelarri sartuta gabiltzala. Eta aurtengoa, aurreko gehienekin gertatu den bezala, berrikuntzaz beteta datorkit. Uste det aurten ere ez naizela aspertuko! 😉

Aldaketa nagusiena nire ardurapean izango ditudan ikasgaietan egongo da. Hamar urte baino gehiago Batxilergoan fisikako irakasle lanetan aritu ondoren, lekukoa beste lankide bati pasatzeko unea zela erabaki nuen maiatzan (aurretik ere dezente buelta emandako erabakia izan zen). Mototsa moztu, eta Ion, nire lankideari, eman diot alternatiba aurten. Azpeitiarra izanik, plaza zailetan toreatzen ohituta dago Ion. Batxiko “bigantxak” toreatzeko beharrezkoa den tenplea edukiko duela ziur nago. Esku onetan geratu dira Batxiko ikasleak, hortan ez dut zalantzarik.

Trukean, DBHko 1. zikloko ikasleekin teknologia lantzea proposatu zidaten. Aurreko bi urtetan proiektuetan oinarritutako ikaskuntzaren inguruan bildutako esperientzia praktikan jartzeko arlo egokia izan zitekeela pentsatu nuen eta, bi aldiz pentsatu gabe, luzatutako erronkari baiezkoa esan nion.

Horrela, 2013-2014 ikasturtean DBHko hiru maila desberdinetako ikasleekin arituko naiz elkarlanean:

DBH1

Lehenengo aldia da hain ikasle gazteekin lanean aritzen naizela eta, onartu beharrean nago, gelara lehenengoz sartu nintzenean inoiz bizi gabeko egoera baten aurrean sentitu nintzela. “Ohitu oteko naiz ikasle hauekin lanean aritzea?”, pentsatu nuen. Baina aste pare baten ondoren, sentsazioak oso onak dira. “DBHifikatuta” gabeko taldeak dira, etapak dituen alderdi ez hain positiboen eraginak libre oraindik. Gainera Mikelen eskutik pasatutako promozioa da eta horrek marka uzten duela garbi dago.

Bi taldekin arituko naiz, bakoitzarekin hiru orduz jarraian lan eginez. Printzipioz hiruak teknologiako alorra jorratzeko izango dira. Baina denbora tarte hori erabat erlazionatuta dauden bi alderdi desberdin lantzeko erabiliko dut: ordu pare bat erabiliko ditut egiturak eta automatismoak lantzeko (lehen urtean elektronikarik ez dut sartuko baina hurrengo ikasturterako asmoa daukat Arduinorekin zerbait egiteko) eta geratzen dena, programatzen ikasten pasako dugu. Scratch landuko dut ikasleekin. Uztailen, semearekin laguntzarekin, sekuentzia didaktikoa diseinatzen aritu gara. Izugarri gozatu dut Enekorekin materiala prestatzen; ea ikasleek nik disfrutatu dudanaren erdia gozatzeko aukera duten. Hala bada, egindako lanagatik jaso beharreko ordaina jasota geratuko da. En paz.

DBH2

Hemen ere teknologiako gaia jorratuko dugu. Gaiarekin nire lekua hartzea kostatzeaz gain, nerabezaroaren muga gainditu berri duten DBH2ko gaztetxo hauen artean semea izango det. Beraz, taza bat ez, taza eta erdi! Hor goran, zeruan, norbait balego, zera erregutzen diot: adin honetan dituzten “errealitate paraleloko erreakzio paranormalen” aurrean pazientzia eta indar infinitoz erantzuteko superbotereak emateko. Eta semearentzat, Frodo Bolsón-en kapa magikoa, aurrean dudanean ikusezina bihurtzeko! 😉

Talde berezia da, oso aktibo eta mugitua, hiztunak eta oraindik elkarri entzuten ikasi gabe daudenak. Uste dut aukera polita daukadala talde-lanaren inguruan jarduera desberdinak martxan jartzeko. Proiektuen ideatze fasetik hasi, diseinu eta gauzatze faseetaraino, entzute aktiboa, pentsamendu kritikoa, taldearen kohesioa, arazoei taldean irtenbide ematea lantzen denbora dezente pasako dugula. Proiektu guztiek (ez bakarrik teknologikoek) taldean ondo funtzionatzen dakiten ekipoak behar dituzte atzean. Ikasleek hori ulertzea heltzen badira aurten, ahaleginak mereziko du.

DBH4

Azken bi urte hauetan, irakasle bezala inoiz eduki dudan esperientziarik aberasgarrienari amaiera eman ondoren, garbi nuen, ikastola Aniztasun Curricularreko talde berri bat martxan jartzeko proposamenarekin etortzen bazitzaidan, baiezko garbi bat emango niola. Proposamena, etorri, etorri zen eta propinarekin gainera: Amaia izango zen nirekin batera ikasle talde honekin arituko zena. Yujuu!

Aurtengo taldea, aurreko bi ikasturtetan nirekin aritu denarekiko oso desberdina da. Iazko taldean neskak ziren nagusi, aurtengoan, berriz, mutilak. Materia prima bikaina daukat taldean baina oraindik proposatu diedan egoera berrira ohitzea falta zaie. Urte asko egin dituzte ikastolan eurengandik espero den rola betetzen eta, horren aurrean, asko dira denborarekin hartu dituzten bizio eta ohiturak. Hori dela eta, arrankatzea kostatzen ari zaigu. Desikaste prozesuari uste baino denbora gehiago eskaini beharko diogu, beraz. iazko promozioarekin bizitako esprientzia positiboak errepikatu nahi baditugu.

Urte asko dira ez nuela ikasturte berria aurtengo txisparekin hasten. Ikasgai aldaketaz gain, uztailean saltsa berrietan sartuta ibili naiz eta ordutik aurtengorako ekimen berri bat martxan jartzeko aukera izango ote nuen edo ez zintzilik geratu zitzaidan. Atzo jakin nuen orduan ereindako haziek fruitua eman dutela eta nik eta nire ikasleek esperientzia berriak bizitzeko aukerak izango ditugula. Tarte bat dudanean, blog hau oraindik jarraitzen duzuenoi, honen inguruan informazio gehiago emango dizuedala agintzen dizuet.

Zuei, blog honen jario oraindik jarraitzen duzuenoi, esker mila hor egoteagatik eta barkatu hainbeste denboran blog hau umezurtz uzteagatik. 😉

Irakaslea soberan dagoenean

No consiste en saber mucho, consiste en saber dirigir el aprendizaje de los que se hallen delante. En reconducir a los chavales e ir permitiendo que el alumno se vuelva cada vez más autónomo (…) Enseñar pero, especialmente, capacitar en lo que se necesita mediante las herramientas de que se dispongan. Hacer lo contrario de lo anterior es ser, en la era digital, completamente prescindible.

Xarxatic

Korrontez kontra irakasteak dakarrena

“En el mejor de los casos, al docente lo dejarán a su aire en el claustro; en el peor, tendrá que enfrentarse a las reticencias de compañeros y/o padres, y acostumbrarse a ser el bicho raro. Ni va a ganar más ni va a estar mejor considerado. Y si un día se cansa y lo deja, también dará igual.”

El Pais

Baina zertan datza, benetan, proiektuen inguruko lanketa?

Hezkuntzan, gizarteko beste esparrutan bezala, mota guztietako modak izaten dira. Azkenaldi honetan irudipena daukat “proiektu” hitza modan dagoen horietako bat dela. Egunean dagoen irakasle bat izan nahi baduzu, proiektuen inguruan antolatzen duzula zure klasea azaldu behar diezu ingurukoei. “Nik ere proiektuak burutzen ditut nire klasean” esaten dugu gehienok, askotan “proiektu” bezala ulertzen duguna oso desberdina den arren.

Kasu gehienetan, sekuentzia baten amaieran burutzen dugun jarduera “folklorikoari” (zentzu onean) deitzen diogu “proiektua”: margotu, muntatu, aurkeztu, antzeztu, sortu, bisitatu, imajinatu… akzioekin harremana duen edozein jarduera gehienontzat proiektu izena hartzeko arrazoi nahikoa izaten da. Gure gidaritzapean burutu dugun jarduera sekuentziaren amaieran, ikasleei eskaintzen diegun gozoki moduko bat bezala interpretatzen dugu, ikasleari aurretik izan ez duen askatasuna eta protagonismoa eskaintzeko aitzakia bat, askotan. Pastelaren azken ginga hau espero bezala ateratzen ez bada, irakasleok normalean ez gara gehiegi kezkatzen; ikasleari jakin beharreko guztiak aurretik eskaini zaizkio eta, alderdi horretatik, kontzienteki azken “proiektu” honi izan dezakeen onura akademikoari balioa kentzen diogu.

Baina ikasleak proiektuen inguruan lanean jartzea beste gauza bat da; inplikazio didaktiko eta formatzaile askoz ere sakonagoak ditu eta antolaketa mailako aldaketa sakonak eskatzen ditu. Horiek guztiak oso modu sinple eta argian azaltzen dira azpiko bideo honetan.

Bideoa ikusi ondoren oraindik gauzak garbi geratzen ez badira, hemen daukazue esteka sorta labur eta, era berean, argigarri bat:

Actualidad Pedagogica (interesgarrienak)

1) Qué dicen los estudios sobre el Aprendizaje Basado en Proyectos (“un proyecto no es el “postre”, es el plato principal)
2) Aprendizaje basado en proyectos en 10 pasos
3) Aprendizaje basado en proyectos: 10 aspectos a tener en cuenta para empezar

Edutekak gaiari eskainitako sarrerak

1) Aprendizaje por proyectos
2) Seis principios del aprendizaje por proyectos
3) Lista de chequeo (kontrol zerrenda bat) para los proyectos de clase

CamaroteTIC

1) 94 ventajas y beneficios del enfoque del aprendizaje mediante proyectos